Page 8 - ການບໍລິຫານຈັດການ ບົດສອນ
P. 8
8
หลักการจัดองค์การ (Organizing Principles) หมายถึง กฎ หลักเกณฑ์พื้นฐาน หรือ ข้อเท็จจริง ที่เป็นที่
ยอมรับและควรน าไปใช้ภายในองค์การเพื่อให้เกิดประสิทธิผลในการปฏิบัติงานสูงสุด โดยทั่วไปจะยึด
หลักการการจัดองค์การดังต่อไปนี้
1. หลักการก าหนดวัตถุประสงค์ (Definition of objectives)
ในการบริหารงานใดงานหนึ่งจะต้องก าหนดหรือระบุวัตถุประสงค์ของงานอย่างชัดเจน ให้เป็นที่เข้าใจ
และยอมรับโดยผู้ที่เกี่ยวข้องที่ต้องด าเนินการตามวัตถุประสงค์นั้นๆ ตัวอย่างเช่น วัตถุประสงค์ในการจัด
ส านักงาน ได้แก่ การประสานกิจกรรมต่าง ๆ โดยมีการประมวลผลข้อมูล เพื่อให้ต้นทุนในการด าเนินกิจกรรม
ใดๆ ต ่าลง และผลผลิตจากการด าเนินการนั้นๆ สูงขึ้น โดยถือว่าเป็นหน้าที่ที่ต้องให้ความสะดวกหรือให้บริการ
แก่หน้าที่อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องในองค์การ จัดเตรียมข้อมูลที่ถูกต้องและมีพร้อมที่จะน ามาใช้ได้ทันทีเมื่อจ าเป็นต้องใช้
2. หลักการของการรับผิดชอบ (Principle of responsibility)
ความรับผิดชอบขององค์การเป็นภาระผูกพันของบุคคลในการปฏิบัติงานอย่างใดอย่างหนึ่ง เพื่อให้
ส าเร็จตามเป้าหมายที่วางไว้ ดังนั้นผู้บริหารงานจะต้องพิจารณาก าหนดหน้าที่และความรับผิดชอบที่ส าคัญของ
ผู้ใต้บังคับบัญชา
3. หลักการของการมอบอ านาจหน้าที่ควบคู่กับความรับผิดชอบ (Principle of delegate authority with
responsibility)
อ านาจหน้าที่ (authority) หมายถึง สิทธิที่จะออกค าสั่งและอ านาจหน้าที่ที่จะท าให้ผู้อื่นปฏิบัติตาม ซึ่ง
อ านาจหน้าที่จะต้องได้รับมอบหมายจากผู้บังคัญบัญชาที่อยู่เหนือขึ้นไป แต่ละบุคคลในองค์การต้องได้รับ
อ านาจหน้าที่ที่เหมาะสมกับความรับผิดชอบ (responsibility) ตามหน้าที่ที่ได้รับ และจ าเป็นต้องท าควบคู่กัน
เพื่อที่จะสามารถปฏิบัติหน้าที่ให้ลุล่วงไปได้ด้วยดี
4. หลักการมีผู้บังคับบัญชาคนเดียวหรือมีเอกภาพในการบังคับบัญชา (Principle of unity of command)
หลักข้อนี้ถือว่าผู้ใต้บังคับบัญชาควรปฏิบัติตามค าสั่งของผู้บังคับบัญชาเพียงคนเดียวเท่านั้น ทั้งนี้เพื่อ
ป้องกันความสับสน โดยแต่ละบุคคลต้องทราบอย่างชัดเจนว่า ตนต้องรายงานการปฏิบัติงานขึ้นตรงต่อใคร หรือ
รับค าสั่งการปฏิบัติงานหรือรับผิดชอบในการท างานขึ้นตรงต่อผู้บังคับบัญชาคนใด
5. หลักการมอบหมายงานอย่างมีประสิทธิผล (Effective delegation)
การจัดองค์การที่มีประสิทธิผลจะประกอบด้วยบุคลากรที่ท างานตามที่ได้รับมอบหมาย การมอบหมาย
งานต้องระบุให้ชัดเจนว่าบุคคลใดท าหน้าที่อะไร และจ านวนผู้ปฏิบัติงานนั้นๆ มีจ านวนเท่าใด ใครรับผิดชอบ
หรือมีหน้าที่ในส่วนใด หรือ ระบุให้ชัดเจนลงไปว่าทุกคนมีหน้าที่รับผิดชอบในเนื้องานเดียวกันทั้งหมด
6. หลักการก าหนดขนาดของการควบคุม (Principle of span of control)
หมายถึงการก าหนดสายการบังคับบัญชาภายในหน่วยงานให้ชัดเจนว่า ใครปกครองบังคับบัญชาใคร
บ้าง พร้อมทั้งระบุถึงจ านวนผู้ใต้บังคับบัญชาที่เหมาะสมขึ้นตรงต่อผู้บังคัญบัญชาหนึ่งคน ซึ่งขั้นอยู่กับธรรมชาติ
และขนาดของงานนั้นๆ
