Page 153 - Metode Penelitian Kuantitatif, Kualitatif, dan Penelitian Gabungan by Muri Yusuf (z-lib.org)
P. 153

n
                                                                                        I
                                                                                                 e
                                                                                                                     n
                                                                                                                             u

                                                                                                                                a
                                                                                                              n
                                                                         BAB 14    Instrumen dan Teknik Pengumpulan Data
                                                                                                                               l
                                                                                                   n
                                                                                                        n
                                                                                           t
                                                                               1
                                                                                                             k
                                                                                                                       g
                                                                                          s
                                                                                                                        u
                                                                                                           e
                                                                                                                            p
                                                                                             u
                                                                                                          T
                                                                                                                          m

                                                                                               m
                                                                         B
                                                                                4
                                                                                                     d
                                                                                                                  P
                                                                                                                k
                                                                                                                                     a
                                                                                                                                      t
                                                                                                                                       a
                                                                          A
                                                                                            r
                                                                                                      a

                                                                                                               i

                                                                            B
                                                                                                                    e


                                                                                                                                 n
                                                                                                                                   D
                                                                                                                 k
                                 r
                                                                                                              f
                                                                                                             t
                                                         y

                                                                                                               a
                                              i
                                                                               a

                                                                                             a
                                                                                             l
                                                                                               i
                       a

                                                                            l
                                                                         r
                                                     e

                                                   m
                          a
                         l
                                                                                                     e
                                                                                                       m
                                                                          a
                           u
                                                                                                    e
                                               t

                                                       n
                      kalau percakapan itu menyangkut moral dan nilai-nilai. Keempat faktor sebagai beri-
                      k
                                                                                                .
                                                                       o
                                                                                                         pa
                                                                             d
                                                                                                 K
                              pe
                                                u

                                                                                         -
                                                                                                                             g
                                                                                   n
                                                                                        i
                                                                                                                               a
                                                             g
                                     k

                                            n
                                                                                          n
                                                                   t
                                                                                                                            a
                                                                                                                          b
                                                                                                                                i
                                                               k
                                                                                      a
                                                                                                                                     r
                                                                                                                                       -
                                         pa
                                                                                                                                      i
                                                                                     l
                                                                                                                                  b

                                                                                     i
                                                                 u
                                                                                                                                    e
                                       a
                                                                                                                         e

                                                                    m
                                                                                                                       s
                                                                                            i
                                                                                                                     r
                                    a
                                                          a

                                                                                n
                                                                                                                   t
                                                            n
                                  c
                                                                                                                    o
                      k u t :
                      kut:
                                   w

                                     a
                                          a
                       .
                                             a
                                       n
                                 a
                                         c
                      a
                      a.  Pewawancara
                              e
                            P
                               w
                                            r
                                                                                             w
                                         k

                                                  e
                            B
                                                                                i
                            Beberapa karakteristik yang perlu dimiliki pewawancara:
                                                                                      pe

                                 e
                                                                           d
                                    a
                              e
                                                                                                 n
                                                                                  i
                                                                             m
                                                                                   k
                                                                                               a
                               b
                                                                                         w
                                           a
                                                k
                                                                                 l
                                                                                    i
                                             r
                                                                                                    a
                                                                                            a
                                   r
                                              a
                                     pa
                                                 t
                                                                             i
                                                                                                   c
                                                                g
                                                               n
                                                         k
                                                     i
                                                            y

                                                                                                       a
                                                        i
                                                                       l
                                                       t
                                                                                                         :
                                                      s
                                                                      r
                                                                        u

                                                                                                      r

                                                             a
                                                    r
                                                                   pe
                                       pu
                                          a
                                                                                             u
                                                                                      a
                                                        e
                                                                                        r
                                                                                                              m
                                              d
                                                       t
                      1)  Kemampuan dan keterampilan mewawancarai sumber informasi.                                 .
                                                                                               m
                                m

                                                                               w
                                                                                                             r
                      1
                                                                                     c
                                                             m
                                                                                 a
                                                                    n

                                                                                          i
                                    m
                                                                   a
                                            n
                                                           a
                                                                                                                   i
                                                                  l
                                                          r
                                                                                                                a
                                                                                   n
                                                                                            s
                                                                                         a
                                                                                                                  s

                                  a

                                                                                                  b
                                                    k
                                                      e
                                                                                                           o
                                                                           w
                                                                                                          f
                                                                                                        n
                                                                                                    e
                       )
                                                                          e
                                                                                                       i

                            K
                                                  n
                                                                                                     r
                                                                             a
                                                                       m
                                                a
                                                               pi

                              e

                            K
                                          a
                                                                                                                               a
                                    m
                                                                                                                        a


                                                                                                                     w
                                       pu
                                                                                                                                  y
                                                                                       r
                                                                                  a
                                                                           e
                                                                                                                              r

                                                                  n
                                                                                                                             a
                                                                                                     a
                                                                                        t
                                                             i

                                                                                                                           c
                                            n
                                                                                    s
                                                                                                      m
                                                                                                                         n
                                                                                                                                       g

                                                                                         a
                                                   m
                                                                                               e
                                                                               m
                                                                                                          h
                                m
                                               m
                                                                                                  e
                                                                             r
                                                 e

                                                                                                             s
                      2)  Kemampuan memahami dan  menerima serta merekam hasil  wawancara yang
                                                                                                r
                      2
                                                                                                                                     n
                              e
                                                                                                                                    a
                                                                                                            a
                                                               d
                                                       h
                                                                              i
                                                                                      e
                                                     a
                                  a
                                                                                            m
                                                                                                                  w
                                                                                                                    a
                       )
                                                                 a
                                                          m
                                                                         n

                                                         a
                                                                        e

                                                                                                               i
                                                                                                                l
                                                                                                   k
                                                                      m
                            t e l a h   d i l a k u k a n .
                            telah dilakukan.
                                         s
                                                                a
                                                              w
                                                o

                                               s
                                                       pe
                                                                        a
                                                   i
                                                    a
                                                  s
                                                     l
                                                                       r
                                                             a
                                           i
                                          t
                                                                  n
                                                                    c
                                                                     a

                                            k
                                                          w
                                r
                        )
                                    t
                       3)  Karakteristik sosial pewawancara.              .
                       3
                              a
                            K

                                       r
                                     e
                                 a
                                  k
                                        i
                                                               t
                                                                               i
                                            a
                              a

                                                 i
                                   pe

                                                                                n
                                 a

                                               d
                                                                 v
                                s
                                                                              t
                                                 r
                                                                  a
                                                        n
                                                                       y
                                                             o
                                                      a
                                                          m
                                                                    s
                                                                     i


                                                                        a


                                                   i
                                                                            g
                            R
                       4
                       4)  Rasa percaya diri dan motivasi yang tinggi.
                                                    d
                        )
                                                                          n
                                                                i
                                      r
                                           y
                                                                                   g
                                        c
                                                                                      .
                                                                                     i
                                         a
                                                                                  g
                       5)  Rasa aman yang dimiliki.
                       5 )    R a s a   a m a n   y a n g   d i m i l i k i .
                                                                                                    u
                                                                                                                             i

                                                              pa
                                                                                                              m
                                                                                      a
                            Kondisi di atas akan dapat memacu pewawancara untuk mengendalikan diri                                      i
                                                                            c
                            K
                                                                                                                                 n

                                                                                                                                       r
                                                                             u
                                                                      e
                                                                                                                e
                                   i

                                                                                                 a

                                                    k

                                                                                                         u

                                          i
                                                                                                                              k
                                                                                       w
                                                      a
                                                                                                        t
                                                                                                      n

                                                                                    w
                                                       n
                                                   a
                                                                                                                               a
                                                                                           n
                                                                        m
                                                                                                           k
                                                                          a
                                        d
                                                                                             c
                                n
                                                                                                                     e

                                                          d
                                                                                                                    g
                                                                                                                                    d
                                              a
                                                                                               a
                                                            a
                                            a
                                  d
                                                                   m
                                                                                pe
                                                                                                                       n
                                                                                                                         d
                                                                                          a
                                             t

                                                                                                                  n
                              o
                                                                                                                                      i
                                                                                                r
                                                                                                                            l
                                                                 t
                                      i
                                                s
                                    s
                                                                                                                          a

                                                                                                              m
                                                                  a
                                                                                                                e
                                                             pa
                                                                                                                      h
                                                                                                                  m
                                                          m
                                                                                      d

                                             u
                                                                                                        d
                                                                                                                        a
                                                                i

                                                                                                           n
                      serta mampu untuk menyampaikan pertanyaan dengan baik dan memahami jawaban
                                                        a

                                        u
                                                                      pe
                      s
                                                                    n
                                                                                                         a
                                                                                                                         m
                                                                                                                            i
                                                       y
                                                                                                                    a

                                                                                                                                       n
                             m

                                                                                        e
                                                                 k
                                                                             n
                                                                                                                                    b
                                                 m
                                                                            a
                                                                                                    i
                                                                                                                                w
                                                                                                 b

                                                                                                   a
                                                                                          n
                                                                                                                                  a
                                                                                  a
                                 m
                                    pu
                                                                               y
                                                                                             a
                                a
                                                                                                                                     a

                                            t
                                              k
                                                                                               n
                                                                                           g
                                                                                 a
                                                                          r
                                                                           t
                                                                                    n
                                          n
                                                                                                                              a
                                                    e
                                                                                                     k
                        r
                                                                                                                              j
                       e
                                                     n
                          t
                           a

                      y a n g   d i b e r i k a n   o l e h   s u m b e r   i n f o r m a s i .
                      yang diberikan oleh sumber informasi.
                                            r
                                         f
                                             m
                                       I
                                  b

                                                 s
                                       n
                            S
                                                  i
                                          o
                                     r
                                                a
                                   e
                               m
                      b.  b.  Sumber Informasi
                             u

                                                                                                                         :
                                                                 n
                                                                                               b
                                                                                                 e
                                                                                             m
                                                                               a
                                                                             k
                                                                            u
                                                                                                    i
                                                                                                  r

                                                                                        i
                                                                                   d
                                                                                     a
                                                                                      r

                                                                                           u
                                                                                 n

                                                                                         s
                                                                           l

                                                                                                                  y
                                                                                                                 i
                                                                     i
                                                                                                                    a
                                                                                                                      t
                                                                                                                       u
                                                                                                                     i
                                                                    d
                                                                         r
                                                                                                        o
                                                                                                     n
                                                                                                       f
                                                                                                          r
                                                                                                              a
                                                                                                               s
                                                                                                           m
                                                                      pe

                                     pa
                                                      pe
                                    a

                                                   g

                                                              d
                                   r
                                                          l
                                                         r
                              e
                            B
                               b
                                 e
                            Beberapa hal yang perlu dan diperlukan dari sumber informasi yaitu:
                                                           u
                                                               a
                                                 n
                                           a

                                         h
                                                a
                                              y
                                             l
                                m
                                                                                              n
                                                                       n
                                                                                             a
                                                       h

                              e
                                                                                                 d
                                                                     a
                                                         a

                                                                              p
                                               m
                                       pu
                                                                                      a
                                            n
                                                                                        n
                                          a
                                                                                     t
                                                   m
                                                                                    r
                                                                          k
                                                                                           a
                                                      a
                                  a
                                                                                 pe
                                                 e
                                                                            a
                                                                                          y
                                    m
                                                                         g
                                                                                                   a
                                                                                                                       j
                                                                                                                                       r

                                                                                                          e
                                                                                                                    h
                       )
                                                                                                                                   d
                                                              /
                                                                                                                       a
                                                                                                        m
                                                             i
                                                                                                            n
                                                                                                                 l
                                                                                                              g
                                                                                                               o
                      1
                                                                                                                                     a
                                                                  e
                                                                                                                  a
                      1)  Kemampuan memahami/menangkap pertanyaan  dan  mengolah jawaban  dari
                                                                                                                             b
                                                                                                     n

                                                                                                                                        i
                            K
                                                          m

                                                                                                                               a
                                                                    n
                                                                                                                           a

                                                               m
                                                                                                                                n
                                                                                                                         w
                                                                                 a

                                        a
                                                                             c
                                             a
                                                 g


                                                   d
                                         n
                                                                           n
                                            y
                                                                       w
                                               n
                               r
                                 a
                                                            a
                                t
                                                       j
                            pe
                                                                     a
                                                          k
                                                        u
                                                                              a
                            pertanyaan yang diajukan pewawancara.                 .
                                                                pe
                                                     i
                                   n
                                     y
                                                                         a
                                      a
                                                      a
                                                                   w
                                                             n
                                                                                r
                      2)  Karakteristik sosial (sikap, penampilan, relasi/hubungan) sumber informasi.
                      2 )    K a r a k t e r i s t i k   s o s i a l   ( s i k a p,   pe n a m pi l a n ,   r e l a s i / h u b u n g a n )   s u m b e r   i n f o r m a s i .
                                              u
                                                                               a

                       )
                                  a
                      3
                                m
                            K
                              e

                      3)  Kemampuan untuk menyatakan pendapat.
                                          a
                                            n
                                                                                 pa
                                                                                    t
                                    m
                                       pu
                                                                                     .
                                                                   k
                                                                            n
                                                  t
                                                n
                                                           n
                                                          e
                                                                    a
                                                       m
                                                                      n

                                                     k
                                                                         pe
                                                               a
                                                                t
                                                   u
                                                                 a
                                                                              d
                                                             y

                      4)  Rasa aman dan percaya diri.
                      4 )    R a s a   a m a n   d a n   pe r c a y a   d i r i .
                            D e n g a n   k e a d a a n   d a n   pa t o k a n   d i   a t a s ,   s e t i a p  s u m b e r   i n f o r m a s i   a k a n   d a pa t   m e m -
                            Dengan keadaan dan patokan di atas, setiap sumber informasi akan dapat mem-
                                   w
                                                     e
                                                                         a

                        berikan jawaban yang tepat dan bermanfaat.
                                  a
                                                                  b
                                      a
                                         a

                                                                           n
                                       b
                                                              a
                                                               n
                                                    t
                                 j
                         r

                             a
                          i
                           k
                                                          t
                                                                     r
                                                                    e
                      b
                                                       pa
                                                            d

                              n
                                                                      m
                       e

                                                                                 .
                                                                               a
                                                                            f
                                              a
                                                  g
                                          n
                                                n
                                             y
                                                                                t
                                                                             a
                                 e
                                   r

                                     P
                                              y
                                    i
                            M
                      c.  c.  Materi Pertanyaan
                                             n
                                                  a
                                t
                                           a
                                                a
                               a
                                          t
                                                   n
                                         r
                                       e
                            Keterlaksanaan wawancara dengan baik adalah harapan dari setiap pewawan-
                            K e t e r l a k s a n a a n   w a w a n c a r a   d e n g a n   b a i k   a d a l a h   h a r a pa n   d a r i   s e t i a p  pe w a w a n -
                                         i

                                                                             e
                                                                                                                      g
                         r
                                                               a
                                                           c

                                                                                                      i
                       a
                                                                                g
                                                                     r
                                                                                                 a

                              K

                                                                                                   g
                                                                                                     a
                          a
                            .
                                            ,
                                                         n

                                                                                                             o
                                                              r
                                                                              n
                                                                                                            t
                                                                                                                             d
                                                                                                                     n
                                                                                                               r
                                                                                                                          e

                                                                                                                  y
                                                                                                                            r
                                                                                                                         t
                                                                                                                   a
                                                                                     y
                                                                                                         a
                                                                          m
                                                                                                        f
                      c
                      cara. Karena itu, pewawancara perlu menghayati berbagai faktor yang terdapat di                                   i
                                                             a

                                                                                                                               a
                                                                  pe
                                                                                                                                pa
                                                                                                           k
                                              pe
                                                    a
                                a
                                                                                              r
                                                                                    a
                                         t
                                    n
                                                                       u
                                                                                         i

                                                                                             e
                                   e
                                                  w
                                                                                           b
                                                     w

                                                                                       a
                                                                                                b
                                                                                        t
                                                                                  h
                                                        a
                                          u
                                                                                                                                      d
                                      a
                                 r

                                                                                                                                    t
                                                                       l
                      dalam materi pertanyaan sehingga memungkinkan wawancara berjalan dengan baik.
                      d a l a m   m a t e r i   pe r t a n y a a n   s e h i n g g a   m e m u n g k i n k a n   w a w a n c a r a   b e r j a l a n   d e n g a n   b a i k .
                      D i   a n t a r a   f a k t o r - f a k t o r   y a n g   pe n t i n g   d i pa h a m i   d a l a m   i s i / m a t e r i   pe r t a n y a a n ,   y a i t u :
                      Di antara faktor-faktor yang penting dipahami dalam isi/materi pertanyaan, yaitu:
                                                                                   a
                                  k
                                                                y
                                                                                     n
                                                                                a
                                               a
                                              k
                                    a
                                                                         i

                                                                  a
                                      t
                                                              i


                                                            e
                                                    n
                                         e
                                                  a
                                                             r
                      1
                                                                     g
                                                                          t
                                                                                 k
                                                                             n
                                                                                      .
                                                                           a
                                                           t
                                            u
                              i
                                                         a
                               n
                                       k

                            T
                                                                              y
                                                                       d
                                                      m
                       )
                                           s
                                                                   n
                                                 r
                                 g


       a

         a            1)  Tingkat kesukaran materi yang ditanyakan.




       k


            k



         a



          t a


       t

                            Materi pertanyaan hendaklah dalam ruang lingkup kemampuan sumber infor-
           s                M  a t e r i   pe r t a n y a a n   h e n d a k l a h   d a l a m   r u a n g   l i n g k u p  k e m a m pu a n   s u m b e r   i n f o r -


       s



       u
           u



         p
       p




         a

                            masi. Jangan terlalu sukar dan jangan pula terlalu mudah.

       i
            i     a         m  a s i .   J a n g a n   t e r l a l u   s u k a r   d a n   j a n g a n   pu l a   t e r l a l u   m u d a h .




         s


       s

         e


       e




         n            2)  Kesensitifan materi pertanyaan.             .

       n
                                                              n
                                                                y
                                                                     n
                                                          r

                            K
                                                                 a
                                                       pe
                              e

                                                            t
                                                             a
                                             m
                                                a
                       )
                      2
                                                                   a
                                      t
                                      i
                                                   e
                                                    r
                                         a
                                        f
                                       i
                                    s
                                           n
                                                  t
                                s
                                 e
                                                     i
                                  n


         o
       o




            d
       d






         n

          i       n         P e n e l i t i   h e n d a k l a h   m e n y a d a r i   s e j a k   d i n i ,   h a l - h a l   y a n g   m e n y a n g k u t   m o r a l ,   a g a -


       i



       /
          /


                            Peneliti hendaklah menyadari sejak dini, hal-hal yang menyangkut moral, aga-

         m



       m
       o
         o




       c



         c                  m  a ,   r a s ,   a t a u   k e d i r i a n   t i a p  s u m b e r   i n f o r m a s i   y a n g   s e l a l u   m e n g u n d a n g   s u b j e k -

                            ma, ras, atau kedirian tiap sumber informasi yang selalu mengundang subjek-
       .  .
   148   149   150   151   152   153   154   155   156   157   158