Page 13 - GEH1101-เอกสารประกอบการเรียนการสอน-unit1
P. 13
สุนทรียภาพกับชีวิต
Agricultural Revolution) เหตุนั้น การมีชีวิตอยู่ภายใต้สภาวะตามธรรมชาติจึงกลายเป็นความป่า
เถื่อนโหดร้ายและปราศจากความงาม อย่างไรก็ตาม เมื่อกล่าวถึงค าว่า “ศิลปะ” และ “ความงาม”
สิ่งที่เป็นค าถามต่อค าสองค านี้ได้เกิดขึ้นว่า ศิลปะคืออะไร ความงามคืออะไร แม้ว่าค านิยามหรือ
ค าตอบต่อค าถามดังกล่าวสามารถพบเห็นทั่วไป ในต ารับต าราด้านศิลปะที่มีจ านวนมากมายและ
แตกต่างกัน โดยทั้งหมดเป็นผลลัพธ์จากการอภิปรายและการแสดงความคิดเห็นของนักคิดและนัก
ปรัชญาศิลปะ แต่ปัจจุบันยังไม่ปรากฏว่าค านิยามเหล่านั้น มีความคิดเห็นด้านคุณสมบัติหรือ
ลักษณะร่วมเดียวกันอย่างจ าเพาะชัดเจน (something in common) เหมาะสมและเป็นที่ยอมรับ
โดยฉันทานุมัติของโลกศิลปะ
นักคิดและนักปรัชญาศิลปะได้สถาปนาค านิยามจ านวนมากมายแก่
ค าว่าศิลปะและความงาม แม้ว่าน่าเสียดายที่ค านิยามส่วนใหญ่มุ่งน าเสนอความหมายไปที่ศิลปะ
ด้านจิตรกรรมและประติมากรรม แต่อย่างไรก็ตามอาจแบ่งกลุ่มและยกตัวอย่างค านิยามของบุคคล
ที่มีอิทธิพลทางความคิดในโลกศิลปะและสุนทรียศาสตร์อย่างโดดเด่น ดังนี้ กลุ่มค านิยามแผนโบราณ
(Traditional definitions) กลุ่มค านิยามร่วมสมัย (Contemporary definitions) หรือ กลุ่มค านิยาม
ตามแบบแผน (Conventionalist definitions) ซึ่งแบ่งตามแนวคิดเป็น 2 กลุ่มย่อย ได้แก่ กลุ่มค า
นิยามตามแบบแผนเชิงสถาบัน (Institutionalist conventionalism or Institutionalism) และ กลุ่มค า
นิยามตามแบบแผนเชิงประวัติศาสตร์ (Historical conventionalism) กลุ่มค านิยามเชิงหน้าที่
[22]
(Functional definitions)
กลุ่มค านิยามแผนโบราณได้สถาปนาค านิยามแก่ค าว่าศิลปะ ด้วยการ
ระบุคุณลักษณะเดี่ยวเพียงประการเดียว ได้แก่ คุณสมบัติเลียนแบบ (representational
properties) คุณสมบัติที่ปรากฏเด่นชัด (expressive properties) และ คุณสมบัติตามรูปแบบ
(formal properties) ดังกรณีตัวอย่างนักปรัชญากรีกคือ เพลโท (Plato 427-347 BC) ที่ให้ค า
นิยามแก่ศิลปะว่า ศิลปะคือการเลียนแบบธรรมชาติ และ อิมมานูเอิล คานท์ (Immanuel Kant
1724-1804) นักปรัชญาและนักอภิปรัชญาชาวเยอรมันที่ให้ค านิยามแก่ศิลปะว่า ศิลปะคือการ
เลียนแบบอย่างมีเจตจ านง แม้ว่าปราศจากเป้ าหมายสุดท้าย แต่ส่งเสริมความงามแห่งพลัง
[23]
ความคิดเพื่อมิตรภาพ เมื่อพิจารณาค านิยามของคานท์ จะพบว่ามีองค์ประกอบเข้าเกณฑ์ตาม
ลักษณะเดี่ยวดังกล่าวข้างต้นครบทุกกรณี กล่าวคือ คุณสมบัติเลียนแบบ (representational
element) โดยระบุค าว่า “เลียนแบบ” คุณสมบัติตามรูปแบบ (formalist element) โดยระบุค าว่า
“อย่างมีเจตจ านง” อันเป็นลักษณะของศิลปะตามแนวคิดของศิลปะตามรูปแบบหรือรูปทรง ที่เชื่อ
ว่าศิลปะจะงามหรืออัปลักษณ์ขึ้นอยู่กับความเข้าใจผ่านการมองเห็นหรือการได้ยินเสียง และ
13
