Page 18 - GEH1101-เอกสารประกอบการเรียนการสอน-unit1
P. 18
สุนทรียภาพกับชีวิต
ยอดความหมายของศิลปะเพื่อเป็นแนวทางในการศึกษาท าความเข้าใจเป็นเบื้องต้นว่า ศิลปะคือ
ผลผลิต (output) ของการกระท าเกี่ยวกับการเลือกสรรจัดวางต าแหน่งเรื่องราวหรือสรรพสิ่งอย่าง
เป็นระเบียบโดยเจตนาเพื่อแสดงออกซึ่งความงาม ความคิด อารมณ์ ความรู้สึก หรือ ปัญญา
1.1.3.2 ค านิยามของความงาม
โลกศิลปะมีความสงสัยไม่สิ้นสุด ว่าความงามมีอยู่จริงหรือไม่ ถ้า
ความงามมีอยู่จริง ความงามต้องอยู่เฉพาะกับศิลปะเท่านั้นหรือไม่ ความงามเป็นสากลหรือไม่
และสิ่งส าคัญคือค าถามว่า ความงามคืออะไร ประเด็นเกี่ยวกับความงามจากค าถามเหล่านั้น มี
หลักฐานประวัติศาสตร์ที่โลกศิลปะอ้างอิงถึง “ความงาม” (beauty) ว่าปรากฏในงานเขียนของ
เพลโท นักปรัชญากรีก (Plato 427 - 347 BC) เรื่องหนึ่งชื่อ บทสนทนาของเพลโท (Plato’s Dialogues)
โดยในบทชื่อ ฟีโด (Phaedo) มีการสนทนาระหว่างเซเบสและโสคราเทส (Cebes and Socrates)
พร้อมตัวละครอื่นร่วมสนทนาด้วย ซึ่งโสคราเทสกล่าวถึงความเป็นอมตะของวิญญาณและความ
งามสัมบูรณ์ (absolute beauty) ทั้งนี้ ในงานเขียนดังกล่าวมีแนวคิดของเพลโทเกี่ยวกับคุณธรรม
หลายข้อ เช่น ความจริง ความดี ความยุติธรรม ความกล้าหาญ ความยิ่งใหญ่
เมื่อยุคกลางและยุคฟื้นฟูศิลปะวิทยาการเกิดขึ้นที่ยุโรป ค าสามค าที่
ถูกกล่าวถึงต่างกรรมต่างวาระในงานเขียนของเพลโทดังกล่าวถูกรวมเข้าเป็นไตรภาคี (triad) ใน
โลกศิลปะ ว่าศิลปะน าผู้คนไปสู่ความจริง ความดี และความงาม จนกระทั่งสามค าดังกล่าว
กลายเป็นค าพูดที่โลกศิลปะอ้างถึงเสมอ ความจริงแล้วโสคราเทสเพียงแต่กล่าวว่า ทุกสิ่งที่สวยงาม
มีความสวยงามเพราะความงามท าให้สวยงาม ค าว่าความงามจากงานเขียนของเพลโทได้
[32]
กลายเป็นหัวข้อศึกษาในปรัชญาศิลปะ อย่างไรก็ตาม ความรู้หลายแขนงทางปรัชญานับตั้งแต่ยุค
กลางที่ยุโรปจนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 20 ล้วนได้รับอิทธิพลจากภูมิปัญญาของเพลโท ดังค ากล่าว
อุปมาอุปไมยของอัลเฟรด นอธ ไวท์เฮด (Alfred North Whitehead 1861 – 1947) นักปรัชญา นัก
คณิตศาสตร์ ชาวอังกฤษ ผู้มีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับของวงวิชาการปรัชญาทั่วโลกที่ว่า กล่าว
โดยทั่วไปอย่างปลอดภัยที่สุดส าหรับปรัชญาตะวันตกคือต่างล้วนมาจากเชิงอรรถในปรัชญาของ
[33]
เพลโททั้งสิ้น
เมื่อพิจารณาค ากล่าวของโสคราเทสจากงานเขียนของเพลโท สามารถ
เข้าใจได้ว่าไม่มีค านิยามว่าความงามคืออะไร แต่ค ากล่าวนั้นสะท้อนแนวคิดตามทฤษฎีแบบของ
เพลโท (Plato’s Theory of Forms) ที่อาจอธิบายโดยสังเขปว่า มีความจริงสากลหนึ่งเดียว (one
universal truth) ที่มนุษย์พึงตระหนัก และควรพยายามด าเนินชีวิตให้สอดคล้องกับความจริงสากล
ความจริงสากลคือโลกของแบบ (realm of Forms) โดยโลกของความจริงดังกล่าวอยู่สูงกว่าโลกที่
18
