Page 11 - เอกสารการเรียนบทที่-2
P. 11
ความเป็นพลเมือง
อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันในทางต ารามักพิจารณาความหมายของรัฐธรรมนูญ
โดยแบ่งการพิจารณาตามความหมายอย่างแคบหรือในเชิงรูปแบบ กับความหมายอย่างกว้างหรือ
ในเชิงเนื้อหา โดยมีรายละเอียดดังนี้
(1) ควำมหมำยในเชิงรูปแบบ (Formel)
รัฐธรรมนูญในความหมายอย่างแคบ หรือในเชิงรูปแบบหรือแบบ
พิธี (สมยศ เชื้อไทย, 2550: 57) ให้ความหมายว่า รัฐธรรมนูญ คือ กฎเกณฑ์การปกครองประเทศที่
รวมกันอยู่ในลักษณะเป็นลายลักษณ์อักษร มีแบบพิธีในการร่างและการแก้ไขแตกต่างจาก
กฎหมายอื่น ๆ หลักเกณฑ์การปกครองใดไม่อยู่ในรัฐธรรมนูญลายลักษณ์อักษรไม่ถือว่าเป็น
รัฐธรรมนูญ(สมยศ เชื้อไทย, 2550: 57) จะเห็นได้ว่าถ้าเราพิจารณาตามความหมายนี้ประเทศอังกฤษ
ถือว่าไม่มีรัฐธรรมนูญ นอกจากนี้หากพิจารณาเฉพาะการบัญญัติเป็นลายลักษณ์อักษรเท่านั้น
บรรดาหลักกฎหมายทั่วไปและกฎหมายจารีตประเพณีทางรัฐธรรมนูญย่อมไม่อาจถือได้ว่าเป็น
ส่วนหนึ่งของรัฐธรรมนูญ
(2) ควำมหมำยในเชิงเนื้อหำ (Matériel)
รัฐธรรมนูญพิจารณาในความหมายอย่างกว้างหรือในทางเนื้อหา
หมายถึง กฎเกณฑ์ที่ก าหนดเนื้อหาเกี่ยวกับการปกครอง ก าหนดเกี่ยวกับความสัมพันธ์ขององค์กร
ต่าง ๆ ภายในรัฐ ก าหนดความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรรัฐกับประชาชน ไม่ว่ากฎเกณฑ์เหล่านั้น
จะปรากฏตัวอยู่ในรูปแบบใดก็ตาม เช่น ค าพิพากษา หลักกฎหมายทั่วไป กฎหมายจารีตประเพณี
พระราชบัญญัติ กล่าวโดยสรุปคือ รัฐธรรมนูญในความหมายนี้มุ่งพิจารณาแต่เพียงลักษณะของ
เนื้อหาเท่านั้น ไม่สนใจเรื่องล าดับชั้นและรูปแบบ ดังนั้น หากพิจารณาตามความหมายนี้ ประเทศ
อังกฤษที่ไม่ได้มีกฎหมายรวมกันอยู่ในเอกสารหลักชิ้นเดียวเป็นรัฐธรรมนูญ ก็ถือได้ว่ามีรัฐธรรมนูญ
ตามความหมายนี้
2.1.4.2 ขอบเขตและเนื้อหำของรัฐธรรมนูญ
รัฐธรรมนูญควรมีเนื้อหาหรือข้อความดังต่อไปนี้ (วรเจน์ ภาคีรัตน์,
2555: 133-134)
(1) ก ำหนดระเบียบและที่มำแห่งอ ำนำจรัฐ
ในรัฐธรรมนูญจะต้องมีการก าหนดว่าอ านาจอธิปไตยเป็นของ
ผู้ใด และมีวิธีการใช้อ านาจนั้นอย่างไร เช่น รัฐธรรมนูญสาธารณรัฐฝรั่งเศส มาตรา 3 "อ านาจ
อธิปไตยของชาติเป็นของประชาชน" ส าหรับรัฐธรรมนูญไทยนั้น มาตรา 3 วรรคแรกได้บัญญัติว่า
"อ านาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย พระมหากษัตริย์ผู้ทรงเป็นประมุข ทรงใช้อ านาจนั้นทาง
รัฐสภา คณะรัฐมนตรี และศาล ตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญนี้" แสดงให้เห็นว่าอ านาจสูงสุดหรือ
31
