Page 12 - เอกสารการเรียนบทที่-2
P. 12
ความเป็นพลเมือง
อ านาจอธิปไตยเป็นของประชาชน พระมหากษัตริย์เป็นผู้ใช้อ านาจนั้นแต่ในแบบพิธีเท่านั้น
นอกจากนี้ ยังเป็นการแสดงว่าประเทศไทยยอมรับเอาหลักการแบ่งแยกอ านาจมาใช้
(2) ก ำหนดควำมสัมพันธ์ระหว่ำงอ ำนำจบริหำร นิติบัญญัติและ
ตุลำกำรต่อกัน
รัฐธรรมนูญจะต้องก าหนดรายละเอียดที่มาอ านาจของทั้ง 3 องค์กร
เอาไว้ เช่น ฝ่ายนิติบัญญัติซึ่งก็คือรัฐสภามีที่มาอย่างไร สมาชิกเข้าสู่ต าแหน่งได้อย่างไร นอกจากนี้
ยังต้องก าหนดกลไกความสัมพันธ์ระหว่างกันในลักษณะตรวจสอบและถ่วงดุล (check and balance)
ตามหลักการแบ่งแยกอ านาจอีกด้วย เช่น บทบัญญัติเกี่ยวกับการอภิปรายไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรี
หรือรัฐมนตรี, การยื่นถอดถอนตุลาการศาลรัฐธรรมนูญโดยสมาชิกรัฐสภา เป็นต้น
(3) ก ำหนดกฎเกณฑ์เกี่ยวกับสิทธิและหน้ำที่ของพลเมืองของรัฐ
รัฐที่ปกครองโดยระบอบประชาธิปไตยอันยึดถือหลักนิติรัฐและ
หลักประชาธิปไตยนั้น การรับรองสิทธิและเสรีภาพของพลเมืองในรัฐเป็นเรื่องส าคัญ แม้ในทาง
ปรัชญาจะเป็นที่ถกเถียงกันมาอยู่ช้านานว่า สิทธิเสรีภาพเมื่ออยู่ติดตัวมากับความเป็นมนุษย์ก็ไม่
จ าเป็นที่จะต้องบัญญัติรับรองไว้ในรัฐธรรมนูญอีก แต่กระนั้นก็ตามรัฐธรรมนูญของรัฐประชาธิปไตย
ทุกรัฐจะมีการบัญญัติรับรองสิทธิเสรีภาพของประชาชนเอาไว้ และสิทธิเสรีภาพที่รัฐธรรมนูญ
รับรองไว้ จะผูกพันองค์กรของรัฐทั้งหลายทั้งปวงในการใช้อ านาจ เป็นกรอบในการใช้อ านาจของ
องค์กรรัฐ และเป็นเกณฑ์ในการตรวจสอบว่าการใช้อ านาจขององค์กรรัฐเป็นไปโดยชอบหรือไม่ด้วย
มีข้อสังเกตว่า การบัญญัติรับรองสิทธิเสรีภาพของประชาชนไว้
ในรัฐธรรมนูญมีความเกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กับหลักความเป็นสูงสุดของรัฐธรรมนูญที่เรียกร้องให้
บรรดาการกระท าขององค์กรรัฐโดยเฉพาะอย่างยิ่งฝ่ายนิติบัญญัติจะกระท าการออกกฎหมายที่
ขัดต่อรัฐธรรมนูญไม่ได้ และมีการก าหนดผลให้การกระท านั้น ๆ เป็นอันใช้ไม่ได้ รวมไปถึงการสร้าง
ระบบศาลรัฐธรรมนูญขึ้นเพื่อพิทักษ์ความเป็นสูงสุดของรัฐธรรมนูญ ด้วยเหตุเหล่านี้ท าให้
รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดทั้งในทางเนื้อหาและในทางรูปแบบ มีวิธีการแก้ไขเปลี่ยนแปลง
ยากกว่ากฎหมายธรรมดาทั่วไป การบัญญัติรับรองสิทธิเสรีภาพไว้ในรัฐธรรมนูญนอกจากจะแสดง
ให้เห็นว่าในระบอบประชาธิปไตยสิทธิเสรีภาพของประชาชนส าคัญและสูงสุดเหนืออื่นใด ยังเป็น
ความมั่นคงแน่นอนอีกประการหนึ่งที่บรรจุสิ่งเหล่านี้ไว้ในรัฐธรรมนูญที่มีความมั่นคงและแก้ไขยาก
กว่ากฎหมายทั่ว ๆ ไป
32
