Page 6 - ประมวลจริยธรรมข้าราชการตุลาการ

อนึ่ง คําวา “ฉันทาคติ” นั้นมีความหมายครอบคลุมถึงความโลภดวย ดังปรากฏ

ในหลักอินทภาษวา “...แลซึ่งวาใหผูพิภากษาปราศจากฉันทาคะตินั้นคือใหทําจิตรใหนิราศ
ขาดจากโลภ อยาไดเห็นแกลาภะโลกามิศสีนจางสีนบน...”
(๓) สํารวมตนใหเหมาะสมกับตําแหนงหนาที่ : การที่ผูพิพากษาออกนั่งบัลลังก

ทําหนาที่เปนศาลนั้น ก็เปนที่เคารพยําเกรงของคูความและบุคคลที่เกี่ยวของในคดีความ
ตลอดจนบุคคลทั่วไปที่ไปฟงการพิจารณาคดีอยูแลว ไมจําเปนที่ผูพิพากษาจักตองแสดงอํานาจ

ใหเปนที่ยําเกรงแตอยางใดอีก แตเรื่องสําคัญอยูที่วาผูพิพากษาจักตองปฏิบัติตนใหเปนที่เชื่อถือ
ศรัทธาของทุกคนที่อยูในศาลดวย การที่จะทําไดดังกลาวผูพิพากษาจักตองสํารวมตนใหเหมาะสม
กับตําแหนงหนาที่

ความ “ สํารวม ” นี้ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหา
สังฆปริณายก (เจริญ สุวัฑฺฒโน) วัดบวรนิเวศวิหาร ใหอรรถาธิบายไววา : “คือ ความระมัดระวัง

เหนี่ยวรั้งจิตใจมิใหขาดสติ ใหสติตั้งมั่นอยูตลอดเวลาที่ตองการ ตลอดเวลาที่จําเปน และเมื่อใจ
จะฟูฟุงไปในอารมณทั้งหลาย สติที่ตั้งมั่นก็จะขม คือ กดทับใหเปนปรกติอยูได”
ขอพึงสังวรสําหรับผูพิพากษา คือ ตองตั้งมั่นระลึกอยูตลอดเวลาที่นั่งบัลลังกวาตน

ทําหนาที่เปนศาล เปนคนกลางในการพิจารณาพิพากษาอรรถคดี จะลดตัวลงมาโตเถียงหรือพิพาท
กับคูความ ทนายความ พยาน หรือบุคคลใดไมไดเปนอันขาด ผูพิพากษาเปนศาลไมใชคูพิพาท

หากมีกรณีที่ชวนวิวาทก็ตองปรามดวยการออกคําสั่งเตือนใหบุคคลเหลานั้นหยุดโตเถียงทันที
โดยผูพิพากษาไมตอลอตอเถียงดวย การซักถามคูความหรือพยานผูพิพากษาก็ซักถามในฐานะ
ผูเปนกลางมิใชเปนผูแทนตัวความฝายใดฝายหนึ่ง

อนึ่ง การสํารวมตนนี้หมายความรวมถึง การไมปลอยตัวตามสบายขณะที่นั่งบัลลังก
เปนตนวา ไมนั่งสัปหงกหรืองวงเหงาหาวนอน หรือสูบบุหรี่

(๔) แตงกายเรียบรอย : เมื่อออกนั่งบัลลังกผูพิพากษาตองสวมเสื้อครุยขาราชการ
ตุลาการตามพระราชบัญญัติเสื้อครุยขาราชการตุลาการและดะโตะยุติธรรม พ.ศ. ๒๕๓๔ มาตรา ๕
ซึ่งบัญญัติวา “ใหขาราชการตุลาการสวมเสื้อครุยในเวลาขึ้นบัลลังกพิจารณาพิพากษาคดี”

ในการสวมเสื้อครุยขาราชการตุลาการ จะปฏิบัติในทํานองเดียวกันกับการสวมเสื้อครุย
เนติบัณฑิตตามขอบังคับของเนติบัณฑิตยสภา กลาวคือ ผูพิพากษาที่เปนชาย ตองแตงกาย

แบบสากลนิยมเปนชุดสีขาว กรมทา ดํา หรือสีอื่นซึ่งเปนสีเขมและไมฉูดฉาด เชิ้ตขาว หรือสีสุภาพ
ผาผูกคอสีเขม ไมฉูดฉาดแบบเงื่อนกลาสี หรือแตงเสื้อชุดไทยแบบแขนสั้น หรือแบบแขนยาว สีสุภาพ
ไมมีลวดลาย แทนเสื้อชุดสากลก็ได รองเทาหุมสนสีขาว น้ําตาลหรือดํา เขาชุดกันกับเครื่องแตงกาย

ถุงเทาสีคลายคลึงกับรองเทา
ผูพิพากษาที่เปนหญิง แตงกายแบบสากลนิยม กระโปรงสีขาว กรมทา หรือสีอื่น

ซึ่งเปน สีเขมและไมฉูดฉาด เสื้อสีขาวหรือสีตามกระโปรง รองเทาหุมสนสีขาว น้ําตาล สีดํา
เขาชุดกันกับเครื่องแตงกาย
ผูพิพากษาทั้งชายและหญิงจะแตงเครื่องแบบราชการก็ได

(ระเบียบคณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรม วาดวยเครื่องแบบของขาราชการตุลาการ
และดะโตะยุติธรรม พ.ศ. ๒๕๔๙)