Page 7 - ประมวลจริยธรรมข้าราชการตุลาการ

(๕) ใชวาจาสุภาพ : การใชวาจาสุภาพนี้ มิใชหมายความเฉพาะแตถอยคําสุภาพ

เทานั้น หากแตหมายรวมถึงการใชถอยคําที่เหมาะสมและไมกระทบกระเทียบ เปรียบเปรย
รวมตลอดทั้งน้ําเสียงและทีทา ซึ่งตองสุภาพ นุมนวลดวย
คําเตือนผูพิพากษาของพระยาจินดาภิรมย (ตอมาโปรดเกลา ฯ พระราชทานเลื่อน

บรรดาศักดิ์เปนเจาพระยาศรีธรรมาธิเบศฯ) เสนาบดีกระทรวงยุติธรรม ซึ่งไดพิมพแจกแก
ผูพิพากษาที่จะออกไปรับราชการใหมใน พ.ศ. ๒๔๗๒ ตอนหนึ่งวา : “ ทานจําตองระวังกิริยา

และวาจาใหเปนไปโดยสุภาพ จะวากลาวบังคับคูความก็ดี ซักถามพยานก็ดี หรือจะตัดสินความก็ดี
ควรใชสํานวนโวหารที่สุภาพ ”
(๖) ฟงความจากคูความและผูเกี่ยวของทุกฝายอยางตั้งใจ : หลักสากลที่สําคัญ

เกี่ยวกับการพิจารณาคดีหลักหนึ่งคือ “ศาลตองฟงความจากคูความทั้งสองฝาย ” (Both sides must
be heard.) ตามปกติคูความแตละฝายมักออนไหวตอทีทาของผูพิพากษาอยูแลว ถาหากผูพิพากษา

ฟงความของแตละฝายดวยความตั้งใจและไมตัดบทจนกวาจะตระหนักวาเรื่องที่กําลังฟงอยูนั้น
เปนเรื่องนอกประเด็น ก็ยอมจะชวยใหผูพิพากษาเขาใจและทราบเรื่องที่จะตองวินิจฉัยถูกตอง
ทั้งคูความทุกฝายก็จะมั่นใจวาศาลตระหนักดีแลววาคดีความของฝายตนเปนอยางไร

อนึ่ง โซคราตีส ปรัชญาเมธีผูหนึ่งของกรีกโบราณใหทรรศนะวา คุณสมบัติสําคัญ
ของผูพิพากษามีสี่ประการคือ: ฟงดวยความตั้งใจ, ตอบดวยความสุขุม, พิจารณาดวยความ

พินิจพิเคราะห และวินิจฉัยโดยปราศจากความลําเอียง (Four things belong to a judge : to
hear courteously, to answer wisely, to consider soberly and to decide impartially :
Socrates)

(๗) ใหความเสมอภาค : ในการดําเนินกระบวนพิจารณานั้น ผูพิพากษาจักตอง
ใหโอกาสคูความทุกฝายในการตอสูคดีเทาเทียมกัน เชน เมื่อศาลอนุญาตใหคูความฝายหนึ่งซักถาม

พยานไดหลังจากการถามติงแลว ก็ควรอนุญาตใหคูความอีกฝายหนึ่งซักถามพยานปากอื่นไดดวย
ในเมื่อมีเหตุผลสมควรทํานองเดียวกัน
(๘) มีเมตตาธรรม : เรื่องเมตตาธรรมในที่นี้มิใชเรื่องใหความสงสารแกจําเลย

หรือเห็นใจโจทก เพราะเรื่องแพชนะในทางอรรถคดียอมเปนไปตามรูปคดีโดยเฉพาะ หากแต
เปนเรื่องความมีน้ําใจ มีความปรารถนาดีตอผูมาศาลซึ่งโดยปกติก็เปนผูทุกขรอนหรือเปนผูที่มี

ความยําเกรงศาลอยูแลว เชน จําเลยปวยระหวางนั่งพิจารณาก็ใหรับประทานยาได หรือพยานติดอาง
มากก็ใหโอกาสและเวลาพยานเบิกความตามสมควร

บทบัญญัติ

ขอ ๔ ผูพิพากษาจักตองพิจารณาคดีโดยไตรตรอง สุขุม รอบคอบ และไมชักชา
พึงตัดการดําเนินกระบวนพิจารณาที่ไมจําเปนออกเพื่อใหการพิจารณาคดีเปนไปดวยความรวดเร็ว