Page 8 - ประมวลจริยธรรมข้าราชการตุลาการ

คําอธิบาย

(๑) ในการพิจารณาพิพากษาอรรถคดีนั้นผูพิพากษาจักตองไตรตรองดวย
ความสุขุมรอบคอบจะผลีผลามมิได ดังที่มีสุภาษิตกฎหมายบทหนึ่งวา : “ในการตัดสิน
ประหารชีวิตคนนั้น แมจะตองอาศัยเวลาใครครวญนานสักเพียงใด ก็ไมถือวาเปนความลาชา”

(You can never hesitate too long before deciding that a man must die.) แต
ในขณะเดียวกันขอที่ผูพิพากษาพึงตระหนักก็คือ หากผูพิพากษาลาชาในการตัดสินคดีแลว

ก็เทากับตนปฏิเสธความยุติธรรม (Justice delayed is justice denied.) คงจะไมมีผูใด
ปฏิเสธความมีเหตุผลของหลักการวินิจฉัยคดี ตามสุภาษิตกฎหมายทั้งสองบทนี้ได ดังนั้น
ในทางปฏิบัติผูพิพากษาจึงตองหลีกเลี่ยงความอยุติธรรมดวยการตัดสินคดีโดยไมชักชา

และในขณะเดียวกัน ตองหลีกเลี่ยงอันตรายจากการตัดสินคดีโดยผลีผลาม
(๒) พึงตัดการดําเนินกระบวนพิจารณาที่ไมจําเปนออกเพื่อใหการพิจารณาคดี

เปนไปดวยความรวดเร็ว :
ในฐานะที่ศาลเปนผูควบคุมการพิจารณาคดี มีกระบวนพิจารณาอยูหลายขั้นตอน
ที่อาจลาชาโดยไมจําเปน ควรที่ผูพิพากษาจะตองพิเคราะหวาตอนใดบางที่สมควรตัดโดยไมให

กระทบกระเทือนตอรูปคดี โดยเฉพาะอยางยิ่งในชั้นชี้สองสถาน ศาลมีโอกาสจะตัดกระบวนพิจารณา
ที่ไมจําเปนแกคดีนั้นออกไดเปนอันมาก อนึ่ง ถามีการวินิจฉัยชี้ขาดเบื้องตนในปญหาขอกฎหมายแลว

จะไมตองมีการพิจารณาคดีนั้นตอไป หรือไมตองพิจารณาประเด็นสําคัญบางขอ หรือแมจะดําเนินการ
พิจารณาประเด็นสําคัญแหงคดีไป ก็ไมทําใหไดความชัดขึ้นอีกแลว ศาลก็ควรวินิจฉัยชี้ขาดเบื้องตน
ในปญหาขอกฎหมายไปเลย แตเรื่องนี้ก็เปน “ดาบสองคม” อยู ถาวินิจฉัยไดถูกตอง การพิจารณาคดี

ก็จะสั้น สะดวก และรวดเร็วขึ้น ถาพลั้งพลาด คูความยอมเดือดรอน ตองเสียเวลา เสียคาใชจายในการ
อุทธรณฎีกาเพื่อใหศาลสูงยกคําพิพากษาศาลลาง แลวพิจารณาพิพากษาใหม จึงสมควรพิเคราะห

ใหถองแทเสียกอน
การสงประเด็นไปสืบในศาลอื่นก็ดี ในตางประเทศก็ดี ผูพิพากษานาจะไตถามคูความ
ทุกฝายกอน เพื่อใหไดความชัดวามีเหตุสมควรอนุญาตหรือไม ในทํานองเดียวกัน การที่ศาล

จะตัดพยานก็ดี ควบคุมการซักถามพยานบุคคลในศาลก็ดี สมควรที่ผูพิพากษาจักตองดูแลมิใหมีการ
อางพยานหรือซักถามพยานนอกประเด็น ฟุมเฟอย หรือยืดเยื้อ โดยคํานึงดวยวาในการซักถามพยานนั้น

อาจมีคําถามที่มิใชในประเด็นโดยตรง แตนําเขาสูประเด็นก็สมควรอนุญาตถาไมยืดเยื้อเกินไป
เรื่องการซักถามพยานนี้ ผูพิพากษาพึงใชวิจารณญาณดวยวา สมควรจะเตือนเมื่อใด และเตือนอยางไร
จึงไมกระทบกระเทือนตอรูปคดีและเปนการเตือนที่สุภาพดวย

บทบัญญัติ

ขอ ๕ ผูพิพากษาจักตองควบคุมการดําเนินกระบวนพิจารณาในศาลใหเปนไปดวย
ความเรียบรอย ทั้งจักตองมิใหผูใดประพฤติตนไมสมควรในศาล

บทบัญญัติวาดวยเรื่องละเมิดอํานาจศาล พึงใชดวยความระมัดระวังและไมลุแกโทสะ