Page 30 - SPaceP สถานีบาลี
P. 30
SpaceP สถานีบาลี 29
[ถาม] โจทกบุคคลได้ท้วงติงในฌานที่ ๔ นี้ว่า เมื่อเป็นเช่นนั้น เพราะเหตุไร
จึงทรงแสดงเวทนาเแม้ที่ละได้แล้วเหล่านั้นในขณะอุปจาระของฌานนั้นๆ รวมไว้ใน
ฌานที่ ๔ นี้
[ตอบ] เพื่อถือเอาง่าย (เพื่อจำาง่าย)
ท่านต้องการจะแสดงถึงปัญหาที่เคยเกิดขึ้นมาแล้วว่า ทำาไมต้องแสดงโดย
รวมเวทนาที่ละได้ ในขณะอุปจาระของฌานนั้น ๆ ไว้ในฌานที่ ๔ นี้อีก จึงวาง เอตฺถาห
หน้าคำาถาม แล้วก็ตอบคำาถามว่า เพื่อจำาง่ายเข้าใจง่าย
เอตฺถาห ยทิ ปจฺจยฏฺโ อาหารฏฺโ อถ กสฺมา อญฺเญสุปิ สตฺตานำ ปจฺจเยสุ
วิชฺชมาเนสุ อิเมเยว จตฺตาโร วุตฺตาติ ?
วุจฺจเต อชฺฌตฺติกสนฺตติยา วิเสสปจฺจยตฺตา. 52
[ถาม] โจทกบุคคลได้ท้วงติงในเรื่องนี้ว่า หากมีอรรถว่าเหตุช่วย, อรรถ
ของอาหารศัพท์ เมื่อเป็นเช่นนั้น เมื่อเหตุแม้อื่นทั้งหลายของสัตว์ก็มีอยู่ เพราะเหตุไร
จึงตรัสเฉพาะอาหาร ๔ ประการนี้เท่านั้น ?
[ตอบ] ข้าพเจ้าจะตอบคำาถามดังต่อไปนี้ เพราะเป็นเหตุพิเศษในภายใน
สันดาน (ร่างกาย และจิตใจ) ของตน
เอตฺถาห “นนุ จ วิตกฺกวิจารานำ วูปสมาติ อิมินาปิ อยมตฺโถ สิทฺโธ. อถ
กสฺมา ปุน วุตฺตำ อวิตกฺกำ อวิจารนฺติ ? วุจฺจเต เอวเมตำ สิทฺโธวายมตฺโถ น ปเนตำ
ตทตฺถทีปกำ. 53
[ถาม] โจทกบุคคลได้ท้วงติงในคำาว่า ไม่มีวิตกและวิจารนี้ว่า อรรถว่า
ไม่มีวิตกและวิจารนี้ สำาเร็จแล้วแม้ด้วยคำานี้ว่า “เพราะละวิตกและวิจารได้”มิใช่หรือ
เมื่อเป็นเช่นนั้น เพราะเหตุไรจึงกล่าวซำ้าอีกว่า “อวิตกฺกำ อวิจารำ (ไม่มีวิตกและไม่มี
วิจาร)”
[ตอบ] ข้าพเจ้าจะตอบคำาถามดังนี้ คำาว่า วิตกฺกวิจารานำ นี้มีอย่างนี้ อรรถว่า
ไม่มีวิตกและวิจาร สำาเร็จแล้วนั่นเอง แต่คำานั้นไม่สามารถแสดงอรรถว่าไม่มีวิตกและ
วิจารได้
52 ม.มู.อ. (บาลี) ๑/๙๐/๒๒๒.
53 วิ.มหา.อ. (บาลี) ๑/๑๑/๑๔๕.
คัมภีรญาณ