Page 27 - SPaceP สถานีบาลี
P. 27
26 SpaceP สถานีบาลี
น โข ปเนตำ เอวำ ทฏฺพฺพำ. นนุ อโวจุมฺห “สมีปตฺเถ ภุมฺมวจนนฺติ. ตสฺมา
ยถา คงฺคายมุนาทีนำ สมีเป โคยูถานิ จรนฺตานิ “คงฺคายำ จรนฺติ ยมุนายำ จรนฺตีติ วุจฺจติ
เอวมิธาปิ ยทิทำ สาวตฺถิยา สมีเป เชตวนำ ตตฺถ วิหรนฺโต วุจฺจติ “สาวตฺถิยำ วิหรติ
เชตวเนติ. 46
[ถาม] น่าจะมีบางคนคิดสงสัยในคำาว่า สาวตฺถิยำ วิหรติ เชตวเน เป็นต้น
นี้ว่า หากพระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่เมืองสาวัตถีก่อน ก็ไม่ควรกล่าวว่า ประทับอยู่
ในวัดเชตวัน ถึงแม้ประทับอยู่ที่วัดเชตวันนั้นก็ไม่ควรกล่าวว่า (สาวตฺถิยำ ประทับอยู่ใน
เมืองสาวัตถี) เพราะไม่ทรงสามารถประทับอยู่ใน ๒ ที่ ในเวลาเดียวกันได้
[ตอบ] ก็คำานั้น ไม่ควรทราบอย่างนี้ ข้าพเจ้าก็ได้กล่าวไว้แล้วว่า สัตตมี
วิภัตติลงในอรรถว่า ใกล้ มิใช่หรือ เพราะเหตุนั้นเมื่อประทับอยู่ในวัดเชตวันใกล้เมือง
สาวัตถี ก็เรียกได้ว่า สาวตฺถิยำ วิหรติ เชตวเน (ประทับอยู่ที่วัดเชตวันใกล้เมืองสาวัตถี)
แม้ในที่นี้ เหมือนฝูงโคเที่ยวไปใกล้แม่นำ้าคงคา และแม่นำ้ายมุนา เป็นต้น ก็เรียกได้ว่า
“คงฺคายำ จรนฺติ, ยมุนายำ จรนฺติ [เที่ยวไปใกล้ริมฝั่งแม่นำ้าคงคา ใกล้ริมฝั่งแม่นำ้ายมุนา]
อาจมีบางคนสงสัยในคำาว่า สาวตฺถิยำ วิหรติ เชตวเน (ที่เข้าใจผิดว่า แปล
ว่า ประทับอยู่ ในวัดเชตวันในเมืองสาวัตถี) พระพุทธเจ้าประทับอยู่ในที่ ๒ แห่งในเวลา
เดียวกันได้หรือ ควรกล่าวว่า ประทับอยู่ในเมืองสาวัตถี หรือไม่ก็วัดเชตวันเพียงที่ใดที่
หนึ่งก็พอ ไม่ควรเพื่อกล่าวว่าประทับอยู่ในวัดเชตวัน ในเมืองสาวัตถี อาจเกิดความ
สงสัยเช่นนี้ขึ้นมาได้ในอนาคต ท่านจึงวาง ตตฺถ สิยา ไว้หน้าคำาถาม แล้วก็ตอบคำาถาม
เองว่า ประทับอยู่ในวัดเชตวันใกล้เมืองสาวัตถี เพราะสัตตมีวิภัตติในคำาว่า สาวตฺถิยำ ลง
ในความหมายว่า ใกล้ ไม่ใช่แปลว่า ใน
๑๔. เอตฺถาห
อธิบายปัญหาที่เคยเกิดขึ้น
ในกรณีที่ต้องการจะแสดงคำาถามท้วงติงปัญหาที่เคยเกิดขึ้นมาแล้ว บุคคล
ผู้ถามอาจไม่พอใจอรรถ เหตุ หรือผลอย่างใดอย่างหนึ่ง พระอรรถกถาจารย์และ
46 สำ.ส.อ. (บาลี) ๑/๑/๑๒.
คัมภีรญาณ
