Page 16 - جریان‌شناسی لیبرالیسم اسلامی

‫جریان لیبرالیســـم اســلامی‬

‫شیفتگی به فرهنگ و تمدن غرب ‪14‬‬
‫گرایش به رابطه با آمریکا و غرب‬

‫اعتقاد به اصالت فرد و آزادی های فردی (لیبرال دموکراسی)‬
‫علم گرایی و تأکید بر علوم تجربی و حسی و بی اعتنایی به علوم عقلی و فلسفی‬
‫تفسیر علمی ‪ -‬تجربی و حسی از متون دینی و تأکید بر روش تجربی در فهم متون دینی‬

‫اعتقاد به دین و مذهب به عنوان امری فردی و تجربی‬
‫اعتقاد به جدایی دین از سیاست‬

‫نفی حکومت دینی و نظام ولایت فقیه‬
‫پیروی از اندیشه تسامح و تساهل در تمام ابعاد‬
‫ملی گرایی افراطی و تقدم دادن ایران بر اسلام‬

‫‪ -۴‬جریانات لیبرالیسم ‪ -‬اسلامی‬

‫مهمتریـن جریانـات لیبرالیسـم اسـامی از ابتـدای پیـروزی انقـاب اسـامی تـا بـه امـروز مـی تـوان‬
‫بـه نهضـت آزادی‪ ،‬کارگـزاران ‪،‬اصلاحـات و اعتـدال را نـام بـرد‪ .‬ایـن جریانـات اگرچـه بـه ظاهـر بـا‬
‫اشـکال متفاوتـی از اسـام بـه تعریـف مبانـی انقـاب اسـامی و حکومـت اسـامی پرداختنـد امـا‬
‫اشـتراکات بسـیاری در جنبـه هـای اصلـی مبانـی فکـری میـان جریـان هـای ذکـر شـده وجـود دارد‪.‬‬
‫جریانـات لیبرال‪-‬اسـامی بـا وجـود مبانـی فکـری غربـی سـعی دارنـد مبانـی انقـاب اسـامی را بـا‬
‫ایـن دیـدگاه مـورد تفسـیر قـرار دهنـد‪ ،‬لـذا شـناخت تاریخچـه برخـی از جریانـات لیبـرال‪ -‬اسـامی‬

‫بـه درک صحیـح از ایـن اشـتراکات پرداختـه مـی شـود‪.‬‬
‫‪ -1-4‬نهضت آزادی‬

‫منشـأ تشـکیل نهضـت آزادی ایـران‪ :‬جـدا شـدن جنـاح مذهبـی از جنـاح ملـی گـرا در درون جبهـه‬
‫ملـی بـود کـه ایـن موضـوع مربـوط بـه سـال ‪ 1340‬ه‪.‬ش مـی باشـد‪ .‬در روز ‪ ۲۷‬اردیبهشـت ‪۱۳۴۰‬‬
‫نهضـت آزادی ایـران اعـام موجودیـت کـرد‪ .‬ایـن حـزب در حقیقـت انشـعابی از جبهـه ملـی ایـران‬
‫بـود کـه بـه ابتـکار مهنـدس مهـدی بـازرگان و دکتـر یـدالله سـحابی و بـا تاییـد آیتـالله زنجانـی‬
‫و دکتـر مصـدق پـا بـه عرصـه سیاسـی مبارزاتـی آن روزهـا نهـاد‪ .‬مهنـدس بـازرگان شـش روز‬
‫پیـش از اعـام رسـمی موجودیـت نهضـت آزادی در نامـ ‌های کـه از سـوی هیـات موسـس نهضـت‬
‫امضـا شـده بـود‪ ،‬تاسـیس ایـن گـروه را بـه اطـاع دکتـر مصـدق کـه آن زمـان در تبعیـد بـه سـر‬
‫می‌بــرد‪ ،‬رســاند‪ .‬حســن نزیــه در یــک ســخنرانی در همــان ســال مهــم تریــن اهــداف تأســیس‬
‫نهضـت آزادی ایـران را از جملـه «احیـای حقـوق اساسـی ملـت ایـران بـا اسـتقرار حکومـت قانـون‬