Page 17 - جریان‌شناسی لیبرالیسم اسلامی
P. 17
جریان لیبرالیســـم اســلامی 15
بـرای تعییـن حـدود اختیـارات و مسـئولیت هـای مصـادر مختلفـه مملکـت بـه منظـور تأمیـن واقعـی
حکومـت مـردم بـر مـردم» و نیـز «مجاهـدت بـرای تأمیـن بـی طرفـی ایـران و تضمیـن آن وسـیله
دو بلـوک شـرق و غـرب دنیـا از یـک طـرف و ایجـاد همبسـتگی بیشـتر بیـن کشـورهای صلـح
جــوی ب یطــرف» برشــمرد.
بـازرگان بـه عنـوان عضـو برجسـته و رهبـر حـزب در مـورد مذهـب معتقـد بـود کـه هویـت ملـی
ایرانـی یـک نظـر نسـبتا جدیـد اسـت در حالیکـه مذهـب اسـامی تاریخ یتـر و فراگیرتـر اسـت
و از آنجایـی کـه جامعـه روحانیـون بیـش از پیـش مخالـف دسـتگاه دولـت شـده‌اند بایـد از آنهـا
حمایـت کـرد .او معتقـد بـود بـرای پیشـبرد مبـارزات سیاسـی و تحقـق دموکراسـی ،مذهـب بـه
عنـوان عمد‌هتریـن سـاختار فکـری بـه کار گرفتـه شـود .از ایـن روی بـا صلاحدیـد حـزب و بعـد
از دیـدار بـا امـام خمینـی(ره) نهضـت آزادی رهبـری امـام خمینـی(ره) را پذیرفـت و سـعی داشـت
پیـش از پیـش خـود را بـه جریـان مذهبـی و انقلابـی نزدیـک کنـد .در همیـن راسـتا سـعی کـرد تـا
در شـورای انقـاب و تصمیمـات آن تأثیـر گـذار باشـد.
لـذا پایـه «شـورای انقـاب » کـه در آذر ۵۷تشـکل رسـمی مخفـی یافـت در ملاقـات بـا مهنـدس
بـازرگان و دکتـر یـزدی بـا امـام خمینـی ریختـه شـد و بـرای همـه اعضـای مـورد قبـول قـرار
گرفـت .بـا اصـرار و فشـار حاضریـن در جلسـه مهنـدس بـازرگان بـه عنـوان نخسـت وزیـر «دولـت
موقـت» انتخـاب شـد .بـازرگان معتقـد بـود کـه جنـاح روحانـی او را بـه طـور موقـت بـرای جلـب
اعتمـاد مـردم و محافـل خـارج از کشـور و بـرای اعتبـار انقـاب بـه عنـوان نردبـان قـدرت در نظـر
داشـتند و راه و نظـر خودشـان را دنبـال م یکننـد .هفـت روز پیـش از پیـروزی انقـاب سـال ،1357
امـام خمینـی طـی پیامـی مهـدی بـازرگان را بـه سـمت نخسـت وزیـری دولـت موقـت منصـوب
کـرد .نهضـت آزادی ایـران جـز در نـه ماهـی کـه مهنـدس مهـدی بـازرگان ،نخسـت وزیـر دولـت
موقـت بـود ،همـواره در چهـل و هفـت سـال اخیـر ،گـروه اپوزیسـیون حکومـت قلمـداد شـده اسـت.
مهمتریـن اختـاف نظرهایـی کـه میـان جریـان انقلابـی و نهضـت آزادی شـکل گرفـت را مـی توان
در رابطـه آمریکا،اصـل ولایـت مطلقـه ی فقیـه و دخالـت دیـن در سیاسـت را بـر شـمرد .سیاسـت
خارجــی دولــت موقــت حفــظ رابطــه دوســتی بــا همــه کشــورها از جملــه آمریــکا بــه اســتثنای
اســرائیل بــود کــه البتــه بــر اســاس منافــع ملــی ایــران ،موازنــه منفــی در چهارچــوب معاهــدات
بی نالمللـی ،بی‌طرفـی و عـدم تعهـد اسـتوار بـود .رییـس دولـت موقـت نیـز در مصاحب ههـای خـود
علاقمنـدی خـود و مـردم ایـران را از برقـراری روابـط دوسـتانه ابـراز م یداشـت؛ امـا دولـت آمریـکا
حاضـر بـه پذیـرش واقعی تهـای تـازه ،احقـاق حقـوق و مطالبـات حقـه ایـران نبـود .بـا اتفاقـات
