Page 175 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 175
"ﻛﺎﻧﻴﺴﻜﺎ"ﻧﺎم ﻛﻪ در ادﺑﻴﺎت ﺑﻮداﻳﻲ ﺷﻬﺮﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﻤﺎل دارد و از ﻣﺒﻠﻐﻴﻦ ﺑﺰرگ و ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻦ ﺑﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻮدا
ﺑﺸﻤﺎر اﺳﺖ).(1
ﻣﺬﻫﺐ ﺑﻮدا ﺗﺪرﻳﺠﺎ از اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ رﺧﺖ ﺑﺮﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻗﺒﻼ ﻧﻘﻞ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻮداﻳﻴﺎن و ﻣﺎﻧﻮﻳﺎن ﻛﻪ ﺟﺰء
اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻳﺮان ﺑﻮدﻧﺪ ،ﺑﺮ ﺧﻼف اﻛﺜﺮﻳﺖ زردﺷﺘﻲ ،ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮدﻧﺪ .و ﻫﻢ
ﻧﻘﻞ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﺪان ﺑﺮﻣﻜﻲ .ﻗﺒﻞ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ،ﺧﺪﻣﺘﻜﺎر ﻣﻌﺒﺪ ﺑﻮداﺋﻲ در ﺑﻠﺦ ﺑﻮدهاﻧﺪ.
دﻳﻦ ﺑﻮدا ﭘﺲ از اﺳﻼم ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ در اﻳﺮان ﺗﺎب ﺑﻴﺎورد ،ﺗﺪرﻳﺠﺎ از اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ رﺧﺖ ﺑﺮﺑﺴﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ از
ﻣﻬﺪ ﺗﻮﻟﺪ ﺧﻮﻳﺶ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﻛﺮد ،و اﻟﺒﺘﻪ اﻧﺤﻄﺎط و زوال ﺑﻮداﻳﻲ از اﻳﺮان ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﺑﻮده
اﺳﺖ.
در ﻛﺘﺎب ﺗﻤﺪن اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ:
آﺑﺎدي و اﻫﻤﻴﺖ اﺑﻨﻴﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎﻣﻴﺎن)ﻧﺎﺣﻴﻪاي از اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻧﺰدﻳﻚ ﻛﺎﺑﻞ( در ﻗﺮن ﻫﻔﺘﻢ)ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ﻗﻠﻢ
ﻫﻴﻮن ﺗﺴﺎﻧﮓ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ .راﻫﺒﻲ از اﻫﻞ ﻛﺮه ،در ﻗﺮون ﺑﻌﺪ از آﻧﺠﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻧﻘﻞ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻛﻪ
ﭘﺎدﺷﺎه آن ﻣﺤﻞ ﻳﻚ اﻳﺮاﻧﻲ ﭘﻴﺮو ﻣﺬﻫﺐ ﺑﻮدا ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻗﺸﻮن ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي در اﺧﺘﻴﺎر دارد وﻟﻲ ﻛﻤﻲ ﺑﻌﺪ
در ﻗﺮن ﺳﻮم ﻫﺠﺮي ﻳﻌﻘﻮب ﻟﻴﺚ ﺻﻔﺎري آن ﻧﺎﺣﻴﻪ را ﻣﺘﺼﺮف ﺷﺪ).(2
اوﺿﺎع و اﺣﻮال ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ :دﻳﻦ ﺑﻮدا ﻛﻪ از ﻣﺸﺮق اﻳﺮان ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن آﻣﺪه و در اﻳﺮان ﻧﻔﻮذ ﻛﺮده
ﺑﻮد ﺗﺪرﻳﺠﺎ ﭘﻴﺸﺮوي ﻣﻲﻛﺮد ،ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺴﻴﺢ ﻛﻪ از ﻏﺮب اﻳﺮان و ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ آﻣﺪه ﺑﻮد در ﺣﺎل
ﭘﻴﺸﺮوي ﺑﻮد ،دﻳﻦ ﺑﻮدا ﺑﻪ ﻃﺮف ﻏﺮب ﭘﻴﺶ ﻣﻲرﻓﺖ ودﻳﻦ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺷﺮق ،واﻟﺒﺘﻪ دوﻟﺖ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ
اﻳﺮان ﻛﻪ دﻳﻦ زردﺷﺘﻲ را دﻳﻦ رﺳﻤﻲ ﻗﺮار داده و از آن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن زردﺷﺘﻲ ﻗﺪرت
ﻓﻮق اﻟﻌﺎده داده ﺑﻮد ،ﻣﺎﻧﻊ ﭘﻴﺸﺮوي اﻳﻦ دو دﻳﻦ ﺑﻮد و ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدي ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺖ اﻳﻦ دو دﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮوي
ﻛﻨﻨﺪ ،ﻗﺒﻼ ﻛﺘﻴﺒﻪ ﻣﻮﺑﺪ ﻛﺮﻳﺘﺮ را ﻧﻘﻞ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺻﺮﻳﺤﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ:
ﻋﺪهاي از ﻣﺒﻠﻐﺎن ﻣﺬاﻫﺐ ﺧﺎرﺟﻲ را ﻛﻪ ﻣﺎﻧﺪن آﻧﻬﺎ در اﻳﺮان ﺻﻼح ﻧﺒﻮد از
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﻫﻤﺎن ﻛﺘﺎب ،ص .44
) (2ص .407
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 174
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
