Page 463 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 463
ﻣﻲﺷﻮد ،ﺑﺮﺧﻲ او را در ﻃﺐ ﻋﻤﻠﻲ و ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﺮ ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺗﺮﺟﻴﺢ دادهاﻧﺪ .در ﺳﺎل 251ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه و در ﺳﺎل
313در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ ،ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ اﺑﻦاﻟﻨﺪﻳﻢ او را ﺷﺎﮔﺮد ﺑﻠﺨﻲ ﺷﻤﺮده اﺳﺖ و اﺣﺘﻤﺎﻻ اﻳﻦ ﺑﻠﺨﻲ
ﻫﻤﺎن اﺑﻮزﻳﺪ ﺑﻠﺨﻲ ﺷﺎﮔﺮد ﻛﻨﺪي اﺳﺖ ،ﻋﻠﻴﻬﺬا رازي ﺷﺎﮔﺮد ﺷﺎﮔﺮد ﻛﻨﺪي اﺳﺖ .ﻗﺮاﺋﻦ دﻳﮕﺮي ﺑﺪﺳﺖ
آﻣﺪه ﻛﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ اﺳﺘﺎد رازي ﻫﻤﺎن اﺑﻮزﻳﺪ ﺑﻠﺨﻲ اﺳﺖ).(1
اﺑﻮزﻳﺪ در ﺳﺎل 243ﻳﺎ 244ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ و از ﺷﺎﮔﺮد ﺧﻮد رازي ﻛﻪ در 251ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ 7ﻳﺎ 8ﺳﺎل
ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ و اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺑﻌﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ ،ﺧﺼﻮﺻﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ رازي در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ
اﺷﺘﻐﺎل ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ .اﺑﻮزﻳﺪ 9ﺳﺎل ﻫﻢ ﺑﻌﺪ از ﺷﺎﮔﺮد ﺧﻮد زﻧﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ .اﺳﺘﺎد دﻳﮕﺮ رازي اﺑﻮ
اﻟﻌﺒﺎس اﻳﺮاﻧﺸﻬﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﻧﺎم ﺑﺮدﻳﻢ و اﻃﻼع درﺳﺘﻲ از او در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ.
رازي ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺧﺎص دارد ،ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ارﺳﻄﻮﺋﻲ زﻣﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ،درﺑﺎب ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺟﺴﻢ
ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ"اﺟﺰاء ذرهاي"ﺑﻮده اﺳﺖ .ﻋﻘﻴﺪه ﺧﺎﺻﻲ درﺑﺎب ﻗﺪﻣﺎي ﺧﻤﺴﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ و ﻛﻢ
و ﺑﻴﺶ در ﻛﺘﺐ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ .ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻓﻠﺴﻔﻲ رازي را درﺑﺎب ﻗﺪﻣﺎي ﺧﻤﺴﻪ ،ﻓﺎراﺑﻲ ،اﺑﻮاﻟﺤﺴﻴﻦ
ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻠﺨﻲ ،ﻋﻠﻲ ﺑﻦ رﺿﻮان ﻣﺼﺮي ،اﺑﻦ اﻟﻬﻴﺜﻢ ﺑﺼﺮي رد ﻛﺮدهاﻧﺪ.
در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺘﺐ رازي ،ﻛﺘﺎﺑﻲ"ﻓﻲ اﻟﻨﺒﻮات"آﻣﺪه ﻛﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ﻃﻌﻦ و اﺳﺘﻬﺰاء ﻧﺎم او را"ﻧﻘﺾ
اﻻدﻳﺎن"ﻧﻬﺎدهاﻧﺪ و ﻛﺘﺎب دﻳﮕﺮي ﺑﻨﺎم"ﻓﻲ ﺣﻴﻞ اﻟﻤﺘﻨﺒﺌﻴﻦ"و دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ﻃﻌﻦ ﻧﺎم او را"ﻣﺨﺎرﻳﻖ
اﻻﻧﺒﻴﺎء"ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ .اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ،وﻟﻲ ﻣﺘﻜﻠﻤﻴﻦ اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ از ﻗﺒﻴﻞ اﺑﻮﺣﺎﺗﻢ رازي و ﻧﺎﺻﺮ
ﺧﺴﺮو)و ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻨﻘﻮل از اﺑﻮﺣﺎﺗﻢ( در ﻛﺘﺐ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل از رازي ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ آورده ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ او ﻣﻨﻜﺮ
ﻧﺒﻮات ﺑﻮده اﺳﺖ .ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﺑﻮﺣﺎﺗﻢ ﻧﺎم رازي را ﻧﺒﺮده اﺳﺖ و از او ﺑﺎ ﻛﻠﻤﻪ"ﻣﻠﺤﺪ"ﻳﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﺴﻠﻢ
اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر او ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ زﻛﺮﻳﺎي رازي اﺳﺖ.
ﻧﻈﺮ ﺑﺎﻳﻨﻜﻪ آن ﻛﺘﺐ در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ،ﻧﻤﻲﺗﻮان اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻗﻄﻌﻲ ﻛﺮد ،وﻟﻲ از ﻣﺠﻤﻮع ﻗﺮاﺋﻦ ﻣﻲﺗﻮان
ﺑﺪﺳﺖ آورد ﻛﻪ رازي ﻣﻨﻜﺮ ﻧﺒﻮات ﻧﺒﻮده و ﺑﺎ"ﻣﺘﻨﺒﺌﻴﻦ")ﻣﺪﻋﻴﺎن دروﻏﻲ ﻧﺒﻮت( در ﺳﺘﻴﺰه ﺑﻮده اﺳﺖ،
ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت رازي ﺑﺎ اﺑﻮﺣﺎﺗﻢ اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ در ﻣﻨﺰل ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرﮔﺎن ري در ﺣﻀﻮر اﻛﺎﺑﺮ و ﺑﺰرﮔﺎن ﺷﻬﺮ و ﻋﻠﻲ
رؤس اﻻﺷﻬﺎد
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﺷﺮح ﺣﺎل و آﺛﺎر و اﻓﻜﺎر رازي ،ﺑﻪ ﻗﻠﻢ دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺪي ﻣﺤﻘﻖ در ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ اﻟﺴﻴﺮه اﻟﻔﻠﺴﻔﻴﺔ رازي
ص7
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 462
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
