Page 12 - ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ. 5-СЫНЫП. АТАМҰРА. СҮГІРБЕКОВА А.І.

Пролог Көркем шығармаға кіріспелердің бір түрі.
(грекше – Прологта негізгі сюжетке дейінгі бірнеше
алғы сөз) оқиға баяндалады. Кейде бас кейіпкердің өт­
кен өмірінен бірер көрініс беріледі.
Шығармадағы сюжеттің композициялық құрылымы
(өрбу кезеңдері)

СЮЖЕТТІҢ (лат. экспозиция – дәйектеме) шығар-
(ОҚИҒАНЫҢ) маның басы, кіріспесі іспетті. Мұнда
ЭКСПОЗИ- әдеби қаһармандар шығармада өзара
қарым-қатынасқа түскенге дейінгі
ЦИЯСЫ/
КӨРКЕМ ШЫҒАРМА Сюжеттің композициясы СЮЖЕТТІҢ ерекшелігі көрсетіледі. ту ған
хал-жағдай, тіршілік, қоғамдық орта
БАСТАЛУЫ
адамдар арасындағы әрекеттердің ба-
(ОҚИҒАНЫҢ) сы; тартыстың басталуы іспетті, шы-
БАЙЛАНЫСУЫ
ғарма арқауындағы негізгі оқиғаның
әуелгі туындау себебі.
бұл адамдардың өзара қарым-қаты-
СЮЖЕТТІҢ
(ОҚИҒАНЫҢ) насынан,
қимыл-әрекетінен
ДАмуы
байланысы.

СЮЖЕТТІҢ
оқиғалардың дамуы өз шегіне жетіп,
(ОҚИҒАНЫҢ)
шешімін таппайды-ау деген жаңа
ШИЕЛЕНІСУІ түрліше жағдайлардың шие ле ніс терге
оқиғалар легінің пайда болу сатысы.
СЮЖЕТТІҢ (лат. шың) сюжеттік дамудың ең
(ОҚИҒАНЫҢ) жоғарғы сатысы: адамдар арасындағы
ШАРЫҚТАУ қимыл-әрекеттің мей лін ше күшейіп,
ШЕГІ өрбіп жеткен жері.
СЮЖЕТТІҢ шығарма сюжетінің шешуші кезең-
(ОҚИҒАНЫҢ) дерінің бірі. Суреткердің өзі сурет-
ШЕШІМІ теп отырған өмір шындығына
шығарған үкімі, адамдар арасын-
дағы қарама-қайшы тайталастар-
дың, күр делі күрестің бітуі.
Эпилог көркем шығарманы қорытудың бір
(грекше – түрі. Тартыс аяқталып, өзекті оқиғалар
соңғы сөз) біткеннен соң, сюжеттік шешімнен кейін
келіп, басты қаһармандардың одан арғы
хал-күйінен қысқа ша мәлімет береді.

11