Page 41 - Бат хааны байлдан дагуулал
P. 41
бол Монголын байлдан дагуулал урьд үзэгдээгүй, хойшид цөөн
дэгдсэн дайны нэг байсан нь гарцаагүй. Зуу орчим жил үргэлжилсэн
аян дайны үр дүнд (Монголын байлдан дагуулал 1205 онд Чингис хаан
Тангадын Си-Ся улсад түрэмгийлснээр эхэлж, 1300 онд Юан гүрний
хаан Төмөр Бирмд халдсанаар дууссан гэж албан ёсоор үздэг)
байлдааны үйл ажиллагаа болон өлсгөлөн, өвчин г. м. түүний үр
дагавараас болж 40-60 сая хүн амь үрэгдсэн гэж цэрэг-дайны түүхчид,
хүн ам зүйчид үздэг[27].
Цахим нэвтэрхий толь «Википедиа»-гийн орос хувилбарт амь үрэгдсэн
хүний тоогоор Монголын байлдан дагуулал дэлхийн цэрэг-дайны
түүхэнд хоёрдугаарт орно гэж бичжээ[28]. Хамгийн олон хүний амь
авч одсон 10 дайныг жагсаавал:
«Дайн бол дайн. Эрдэнэт хүмүүний амь сүйдэж, хот балгад, байшин
барилга, түүх, дурсгалууд дайны хөлд үрэгдэнэ. Чингис хааны
байлдан дагуулал ч үүнийг тойроогүй. Харин Чингис хаан дэлхий
дахины түүхэнд ул мөрөө үлдээсэн олон арван байлдан дагуулагчдаас