Page 67 - e-Book Cold Chain

60

กระบวนการภายในสถาบันเกษตรกร (Operation)

วิธีการบริหารจัดการโซ่ความเย็นในการรวบรวมผักใบ ให้ความส าคัญกับ

คุณภาพการผลิตของแต่ละสถาบันเกษตรกร เป็นมาตรฐานที่สูงกว่าท้องตลาดทั่วไป และมาตรฐานของผู้รับซื้อ
ทั้งในจังหวัดและต่างประเทศ อาทิ ผักปลอดภัยสูงเบอร์ 8 ของจังหวัด และต่างประเทศ อาทิ สหภาพยุโรป

ิ
แคนาดา รวมทั้งมาตรฐานเกษตรอนทรีย์จากสมาพันธ์เกษตรอินทรีย์นานาชาติ ท าให้ราคาผลผลิตผักที่ได้รับสูง
กว่าท้องตลาดเมื่อเทียบกับผักทั่วไปประมาณ 5-20 บาท/กิโลกรัม ซึ่งปัจจุบันทุกสถาบันมีปริมาณผลผลิต

ี
ไม่เพยงพอกับความต้องการของตลาด การสั่งซื้อสถาบันเกษตรกรส่วนใหญ่จะทราบความต้องการของลูกค้า
ล่วงหน้า มีบางส่วนจะผลิตให้มากกว่าค าสั่งซื้อประมาณร้อยละ 30 ส าหรับเสริมในผักที่ไม่ได้ขนาด และเผื่อไว้
ขายหลายตลาด การบริหารกระบวนการผลิตทุกสถาบันจะมีการวางแผนการผลิตทั้งชนิดผักและจ านวนที่

ต้องการ โดยแบ่งหน้าที่รับผิดชอบ เพอให้เกิดความชัดเจนในจ านวน ชนิด และความพร้อมของสมาชิกในการ
ื่
เก็บผลผลิต สถาบันเกษตรกรส่วนใหญ่ใช้วิธีจ้างแรงงานภายนอก ส าหรับขั้นตอนการผลิตที่ส าคัญ คือ หลังจาก

ที่เกษตรกรสมาชิกน าผลผลิตมาส่ง ณ จุดรวบรวม เพื่อชั่งน้ าหนัก บันทึกข้อมูลการล้าง/ท าความสะอาดคัดแยก

ขนาด และตัดแต่งก่อนบรรจุ พร้อมส่งลูกค้าใช้แรงงานเฉลี่ย 3 คน/สถาบัน โดยได้รับค่าจ้าง 300 บาท/วัน
ส าหรับการค่าตอบแทนผลผลิตทุกสถาบันจะให้ทันทีที่สมาชิกน าผลผลิตมาส่งให้ ณ จุดรวบรวมของกลุ่ม

โลจิสติกส์ขาออก (Outbound Logistics)
สถาบันเกษตรกรส่วนใหญ่ไม่มีห้องเย็น จะใช้วิธีน าส่งผลผลิตหลังการเก็บเกี่ยว

โดยเก็บไว้ในที่ร่มก่อน มีส่วนน้อยที่ใช้ผ้าชุบน้ าคลุมผลผลิตรวมถึงมีการจัดเก็บผลผลิตบางชนิด เช่น ผักชี

ผักกาดหอม ไว้ในตู้เย็นหรือถังใส่น้ าแข็ง เป็นต้น และระหว่างการคัด/แยก และตัด/แต่งผลผลิตจะใช้พัดลมช่วย
ุ
ให้อณหภูมิห้องไม่ให้สูงเกินไป ซึ่งจะเป็นการรักษาอณหภูมิให้กับผลผลิต สถาบันเกษตรกรส่วนใหญ่ด าเนินการ
ุ
่
จัดจ าหน่ายผลผลิตด้วยตนเองไม่ผ่านพอค้าคนกลาง ผลผลิตจะถูกจัดจ าหน่ายไปยังลูกค้า ขณะที่การบริหาร
จัดการผลผลิตโดยใช้โซ่ความเย็นในสหกรณ์ที่มีห้องเย็นและรถห้องเย็นเมื่อเกษตรกรสมาชิกน ามาส่งแล้วจะท า
การชั่งน้ าหนัก บันทึกข้อมูล น ามาล้าง คัดแยกขนาด และตัดแต่งอกครั้งก่อนบรรจุลงในเข่งพลาสติก จากนั้น
ี
จึงน าไปเก็บไว้ในห้องเย็น (ขนาด 2.4x3x2.4 เมตร) ที่อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส การบริหารจัดการผลผลิตจะใช้
ู
วิธี FIFO (First In First Out) คือผลผลิตที่เข้ามาที่สหกรณ์ก่อนจะถกน าส่งออกไปก่อน เว้นแต่มีบางส่วนที่เกิด
การเสียหายระหว่างขนส่งจะใช้วิธี FEFO (First Expire First Out) คือแม้ผลผลิตจะเข้ามาทีหลังแต่มีความเสียหาย

ระหว่างขนส่งก็จะถูกส่งออกไปก่อน

ิ
2) เห็ดฟาง (วิสาหกิจชุมชนเห็ดและผักปลอดสารพษบ้านหนองหว้า อ.พนมสารคาม)
2.1) โครงสร้างพื้นฐานและสิ่งอ านวยความสะดวก

ื้
ในการบริหารจัดการผลผลิตเห็ดฟางมีการใช้ประโยชน์โครงสร้างพนฐานและ
สิ่งอ านวยความสะดวกต่าง ๆ ได้แก่ อาคารรวบรวมผลผลิต ห้องเย็น เครื่องชั่งน้ าหนัก รถกระบะห้องเย็น

้
ื
้
ิ
ึ
โครงการศกษาการจัดท าแนวทางการพัฒนาเพื่อการบรหารจัดการโซความเย็น (Cold Chain) ในสนคาพืชผักและผลไมของสถาบันเกษตรกรในพ้นที่ EEC และจังหวัดใกลเคียง
้
ิ
่