Page 17 - final

«Πώς δεί ιστορίαν συγγράφειν;»

Γεώργιος Χαλκιάς

Δάσκαλος, Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης
PhD Ιστορικής Παιδαγωγικής
Σχολικό Έτος 2016-2017

ου
Δανείζομαι τον τίτλο ενός έργου του ιστορικού του 2 μ.Χ αιώνα Λουκιανού
επιθυμώντας να φανεί το ζήτημα, που διαχρονικά απασχόλησε και προβλημάτισε
όλους όσοι ασχολήθηκαν με τη συγγραφή και κατ’ επέκταση τη διδασκαλία της
ιστορίας, από την εποχή που υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες μέχρι και στις μέρες μας.
Τα ιστορικά γεγονότα, πέραν του επιστημονικού τους ενδιαφέροντος και αξίας,
είναι στοιχεία αυτογνωσίας. Είναι η βάση με την οποία μπορεί κανείς να διαπιστώσει
και να ερμηνεύσει το παρόν και να σχεδιάσει το μέλλον. Ασφαλώς οι συνθήκες είναι
πάντοτε διαφορετικές, ανάλογα με τη χρονική περίοδο και την περιρρέουσα
κατάσταση, αλλά υπάρχει πάντα προς ανεύρεση ένας κοινός παρονομαστής, που
αποτελείται από τον τύπο των ανθρωπίνων αντιδράσεων και των αντιστοίχων
προσαρμογών. Όμως, σε περιφερειακό επίπεδο, η καταγραφή αυτή αποκτά
σημαντική προστιθέμενη αξία, διότι εκτός από τους κοινούς παράγοντες, υπάρχουν οι
τοπικές ιδιαιτερότητες, οι οποίες προσδίδουν ιδιοτυπία, αλλά και προσωποποιούν
γεγονότα και λειτουργίες.
Η διερεύνηση της ιστορίας ενός τόπου αποτελεί μεγάλη πρόκληση, ιδιαίτερα γι’
αυτούς που κατάγονται από τη συγκεκριμένη περιοχή και θέλουν να μελετήσουν
αντικειμενικά, στο βαθμό που αυτό μπορεί να επιτευχθεί, την ιστορία του τόπου τους.
Μέσα από τα «μικροϊστορικά» γεγονότα και την περιγραφόμενη καθημερινότητα,
μπορεί κανείς να διαμορφώσει μια σαφή εικόνα για την ευρύτερη κατάσταση, τις
αντιλήψεις και θεωρήσεις της εποχής, τις δυσκολίες και τους τρόπους υπέρβασής
τους, την κοινωνική αντίληψη για τη μόρφωση και τον ρόλο της τοπικής κοινωνίας
στη συλλογική μνήμη, τη συμβολή του στην αυτογνωσία και τα οράματά μας. Όλα
αυτά σε επίπεδο περιφερειακό και εν πολλοίς αποκομμένο από τις κεντρικές
επιδράσεις (Φραγκουδάκη & Δραγώνα, 1997).
Η Τοπική Ιστορία επιδιώκει τη διαμόρφωση ιστορικής σκέψης στον πολίτη, ώστε
να μπορεί να κατανοεί τα ιστορικά γεγονότα, να τα συνδέει μεταξύ τους, να
αναγνωρίζει τις αιτιακές τους σχέσεις και παραλλήλως στοχεύει στην καλλιέργεια
ιστορικής συνείδησης, για να είναι σε θέση ο σύγχρονος άνθρωπος να ερμηνεύει τις
ανθρώπινες συμπεριφορές στο παρελθόν. Έχοντας αυτές τις συμπεριφορές ως
γνώμονα καθίσταται πλέον ικανός να πράττει επωφελώς για τον εαυτό του και την
κοινωνία στο παρόν, αλλά και να σχεδιάζει αποτελεσματικότερα τις μελλοντικές του
ενέργειες, περιορίζοντας τις πιθανότητες λανθασμένων επιλογών.
Η διερεύνηση και καταγραφή της Τοπικής Ιστορίας αποτελεί βασική προϋπόθεση
για την κατανόηση της Εθνικής και της Διεθνούς Ιστορίας, καθώς η τοπική διάσταση
μας βοηθάει να προσεγγίσουμε σφαιρικά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Για

9