Page 112 - สุขศึกษาทช21002.indd

103

เรื่องที่ 1 สมุนไพรกับบทบาททางเศรษฐกิจ

สมุนไพร หมายถึง พืชที่มีสรรพคุณในการรักษาโรค หรืออาการเจ็บปวยตาง ๆ

การใชสมุนไพรสําหรับรักษาโรค หรืออาการเจ็บปวยตางๆ นี้ จะตองนําเอาสมุนไพรตั้งแตสอง

ชนิดขึ้นไปมาผสมรวมกันซึ่งจะเรียกวา “ยา” ในตํารับยานอกจากพืชสมุนไพรแลวยังอาจ

ประกอบดวยสัตวและแรธาตุอีกดวย เราเรียกพืช สัตว หรือแรธาตุที่เปนสวนประกอบของยานี้

วา “เภสัชวัตถุ” สมุนไพรเปนสวนหนึ่งในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ กระทรวง

สาธารณสุขไดดําเนินโครงการ สมุนไพรกับสาธารณสุขมูลฐาน โดยเนนการนําสมุนไพรมาใช

บําบัดรักษาโรคในสถานบริการสาธารณสุขของรัฐมากขึ้น และสงเสริมใหปลูกสมุนไพรเพื่อใช

ภายในหมูบานเปนการสนับสนุนใหมีการใชสมุนไพรมากยิ่งขึ้น อันเปนวิธีหนึ่งที่จะชวย
ประเทศชาติประหยัดเงินตราในการสั่งซื้อยาสําเร็จรูปจากตางประเทศไดปละเปนจํานวนมาก

ปจจุบันมีผูพยายามศึกษาคนควาเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑสมุนไพรใหสามารถนํามาใชใน

รูปแบบที่สะดวกยิ่งขึ้น เชน นํามาบดเปนผงบรรจุแคปซูล ตอกเปนยาเม็ด เตรียมเปนครีมหรือ

ยาขี้ผึ้งเพื่อใชทาภายนอก เปนตน ในการศึกษาวิจัยเพื่อนําสมุนไพรมาใชเปนยาแผนปจจุบันนั้น

ไดมีการวิจัยอยางกวางขวาง โดยพยายามสกัดสาระสําคัญจากสมุนไพรเพื่อใหไดสารที่บริสุทธิ์

ศึกษาคุณสมบัติทางดานเคมี ฟสิกสของสารเพื่อใหทราบวาเปนสารชนิดใด ตรวจสอบฤทธิ์ดาน

เภสัชวิทยาในสัตวทดลองเพื่อดูใหไดผลดีในการรักษาโรคหรือไมเพียงใด ศึกษาความเปนพิษ

และผลขางเคียง เมื่อพบวาสารชนิดใดใหผลในการรักษาที่ดี โดยไมมีพิษหรือมีพิษขางเคียงนอย

จึงนําสารนั้นมาเตรียมเปนยารูปแบบที่เหมาะสมเพื่อทดลองใชตอไป

เรื่องที่ 2 การแปรรูปสมุนไพรเพื่อการจําหนาย

สมุนไพรถูกนํามาใชสารพัดประโยชน และถูกแปรรูปออกมาในแบบตาง ๆ เพื่อการ

จําหนายซึ่งสามารถนํามาใชประกอบอาชีพ ทั้งอาชีพหลักและอาชีพเสริมได สิ่งสําคัญที่สุดของ

การแปรรูปสมุนไพร คือ “การปรุงสมุนไพร”

การปรุงสมุนไพร หมายถึง การสกัดเอาตัวยาออกมาจากเนื้อไมยา สารที่ใชสกัดเอา

ตัวยาออกมาที่นิยมใชกัน ไดแก น้ําและเหลา สมุนไพรที่นํามาปรุงตามภูมิปญญาดั้งเดิมมี 7

รูปแบบ คือ

1. การตม เปนการสกัดตัวยาออกมาจากไมยาดวยน้ํารอน เปนวิธีที่นิยมใชมากที่สุด

ใชกับสวนของเนื้อไมที่แนนและแข็ง เชน ลําตนและราก ซึ่งจะตองใชการตมจึงจะไดตัวยาที่เปน
สารสําคัญออกมา ขอดีของการตม คือ สะอาด ปลอดจากเชื้อโรค มี 3 ลักษณะ คือ

112 สุขศึกษา พลศึกษา ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น : ทช21002
ส�ำนักงำน กศน.จังหวัดกำฬสินธุ์