Page 119 - STK Mot so van de co ban ve che dinh cac giai doan co y thuc hien toi pham va dong pham trong LHS VN
P. 119
118
cấu thành tội phạm cụ thể nào. Nhƣ vậy, cơ sở pháp lý thể hiện nguyên tắc xác
định TNHS của những ngƣời đồng phạm là quy định của Bộ luật hình sự tại
Điều 17 Bộ luật hình sự năm 2015 về đồng phạm và tại Điều 58 Bộ luật hình
sự năm 2015 về quyết định hình phạt trong trƣờng hợp đồng phạm. TNHS của
những ngƣời đồng phạm thì đƣợc xác định sau khi đã xác định có đồng phạm
theo khoản 1 Điều 17 và đã xác định rõ vai trò cụ thể của ngƣời đồng phạm
theo khoản 2 Điều 17 cũng nhƣ đã xác định hình thức đồng phạm có tổ chức
theo khoản 3 Điều 17 (nếu có). Nếu những ngƣời đồng phạm không thực
hiện tội phạm đƣợc đến cùng do những nguyên nhân khách quan ngoài ý
muốn của những ngƣời đồng phạm thì tội phạm đƣợc thực hiện đến đâu,
đến giai đoạn nào thì TNHS của họ phải đƣợc ghi nhận đến đó. Ví dụ:
Ngƣời xúi giục có hành vi xúi giục, ngƣời giúp sức đã có hành vi giúp về
vật chất hoặc tinh thần thì mỗi ngƣời đều phải chịu TNHS về hành vi của
mình.
Khi xác định trách nhiệm hình sự của những ngƣời đồng phạm phải xét
đến tính chất của đồng phạm, tính chất và mức độ tham gia phạm tội của từng
ngƣời đồng phạm theo Điều 58 Bộ luật hình sự năm 2015.
Việc xác định trên đây cũng đồng thời gắn với việc xác định tội danh của
tội phạm chung đã thực hiện. Vì vậy, cơ sở pháp lý đầy đủ để xác định tội
phạm của những ngƣời đồng phạm phải là quy định của Điều 17 Bộ luật hình
sự năm 2015 trong mối liên hệ với điều luật quy định về một tội phạm cụ thể.
Đây cũng là cơ sở xác định phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của những ngƣời
đồng phạm. Theo đó, những ngƣời đồng phạm đều chịu trách nhiệm hình sự
theo cùng một điều luật (về tội phạm cụ thể), về cùng một tội danh (của tội
phạm chung) và trong phạm vi chế tài mà điều luật này quy định. Đây là biểu
hiện của nguyên tắc chịu trách nhiệm chung của những ngƣời đồng phạm về
toàn bộ tội phạm mà họ cố ý cùng thực hiện. Trong phạm vi chế tài mà điều
luật về tội phạm chung quy định, trách nhiệm hình sự của từng ngƣời đồng
phạm đƣợc xác định dựa trên cơ sở hành vi tham gia, trong đó có tính chất và
mức độ tham gia của từng ngƣời đồng phạm vào việc thực hiện tội phạm
chung. Đây là biểu hiện của nguyên tắc chịu trách nhiệm độc lập của những
ngƣời đồng phạm về hành vi cùng thực hiện tội phạm chung. Việc xác định vai
trò ngƣời đồng phạm cụ thể theo khoản 2 Điều 17 Bộ luật hình sự năm 2015 và
xem xét tính chất và mức độ tham gia khi xác định trách nhiệm hình sự của
từng loại ngƣời đồng phạm theo khoản 1 Điều 58 Bộ luật hình sự năm 2015 là
để thực hiện nguyên tắc này.