Page 120 - STK Mot so van de co ban ve che dinh cac giai doan co y thuc hien toi pham va dong pham trong LHS VN

119

2. Các nguyên tắc xác định trách nhiệm hình sự trong đồng phạm

a. Nguyên tắc chịu trách nhiệm chung về toàn bộ tội phạm

Tội phạm luôn là thể thống nhất giữa các yếu tố khách quan và chủ quan

không thể tách rời. Tội phạm do đồng phạm thực hiện dựa trên sự liên kết giữa
nhiều ngƣời cùng với sự quyết tâm của họ là mong muốn cho hậu quả của tội

phạm đó xảy ra. Vì lẽ đó, ý chí và hành vi của mỗi ngƣời trong đồng phạm bao
giờ cũng trở thành là một bộ phận quan trọng trong tổng thể thống nhất của tội

phạm. Sự đóng góp của mỗi ngƣời vào tội phạm đồng phạm hoặc ít hoặc nhiều
cũng có ảnh hƣởng đến tính nguy hiểm cho xã hội của tội phạm. Hậu quả của

tội phạm xảy ra là sự kết hợp không thể phân chia của tất cả các hành vi của
từng cá nhân tham gia phạm tội. Nếu hậu quả của tội phạm xảy ra không có
mối quan hệ nhân quả với hành vi của một ngƣời nào đó tham gia thực hiện

hành vi thì không thể xem ngƣời đó là đồng phạm. Cho nên, không có cơ sở và
chúng ta cũng không thể tách hành vi của từng cá nhân gắn với hậu quả của

hành vi đó để truy cứu trách nhiệm hình sự riêng đối với từng cá nhân. Từ
những lý luận trên đây, Luật hình sự Việt Nam đã xác định nguyên tắc các
đồng phạm phải chịu chung trách nhiệm hình sự về tội phạm mà họ cùng thực

hiện. Cụ thể:

- Tất cả những cá nhân trong đồng phạm không kể tham gia thực hiện tội
phạm với vai trò gì đều phải bị truy tố, xét xử về cùng một tội danh theo cùng

một điều luật và phạm vi chế tài của điều luật ấy. Vì vậy, tất cả họ phải chịu
chung những tình tiết của vụ án mà họ ý thức đƣợc trong đó có thể là tình tiết

định khung tăng nặng, giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ (Điều 51, Điều
52 Bộ luật hình sự năm 2015).

- Các quy định chung về truy cứu trách nhiệm hình sự, thời hiệu truy cứu

trách nhiệm hình sự, quyết định hình phạt... cũng áp dụng chung cho tất cả
những ngƣời tham gia đồng phạm.

Về điểm này, quan điểm của các nhà lý luận Luật hình sự tƣ sản, đại diện
là Phơ-bách, có một số điểm khác biệt. Họ cho rằng hậu quả nguy hiểm cho xã

hội do đồng phạm gây ra cũng giống nhƣ hậu quả của tội phạm do một cá nhân

thực hiện. Xuất phát từ quan điểm đó, họ coi ngƣời thực hành là kẻ chính
phạm, phải chịu trách nhiệm hình sự về hậu quả của tội phạm. Còn những

ngƣời khác (tổ chức, xúi giục, giúp sức) là những ngƣời đồng phạm (hay tòng

phạm), đóng vai trò phụ, không phải gánh chịu trách nhiệm về hậu quả của tội