Page 45 - STK Mot so van de co ban ve che dinh cac giai doan co y thuc hien toi pham va dong pham trong LHS VN

44

Bộ luật hình sự năm 2015 không quy định nhƣ thế nào là có năng lực trách

nhiệm hình sự mà luật chỉ quy định những trƣờng hợp không có năng lực trách
nhiệm hình sự và độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự ( Điều 12 và Điều 21 Bộ

luật hình sự năm 2015). Do đó, khi đạt độ tuổi nhất định (tuổi chịu trách nhiệm
hình sự và không ở trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự) thì
một ngƣời mới phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi nguy hiểm của mình

đã gây cho xã hội.

Nhƣ vậy, trong vụ án có nhiều ngƣời cùng tham gia thực hiện tội phạm
hoặc có đồng phạm các yếu tố khác đều thỏa mãn nhƣng những ngƣời tham gia

mà không có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc không đủ tuổi chịu trách
nhiệm hình sự thì vấn đề đồng phạm cũng không đƣợc đặt ra, hoặc nếu có thì

chỉ đặt ra đối với những ngƣời có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đủ tuổi
chịu trách nhiệm hình sự.

Trong trƣờng hợp có nhiều ngƣời cùng thực hiện hành vi phạm tội

nhƣng một trong những ngƣời đó lại là ngƣời chƣa đủ tuổi phải chịu trách
nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật hoặc không có khả năng điều khiển
hành vi của mình thì không thể coi đó là trƣờng hợp đồng phạm.

Tóm lại, những ngƣời tham gia đồng phạm phải có đủ điều kiện của chủ
thể tội phạm, bởi vì nếu một trong những ngƣời tham gia không có đủ điều
kiện của chủ thể thì họ không thể cố ý cùng thực hiện tội phạm với những

ngƣời đồng phạm khác và không thể có đồng phạm đƣợc.

- Hai là, đồng phạm phải có sự cùng tham gia vào việc thực hiện một tội
phạm của từ hai ngƣời trở lên và hậu quả của vụ án do đồng phạm gây ra.

Để đánh giá chính xác vụ án có đồng phạm không thì cần xem xét những
ngƣời tham gia đó có cùng thực hiện một tội phạm không?

Dấu hiệu “cùng thực hiện” một tội phạm có nghĩa là trong đồng phạm

mỗi ngƣời (có đủ điều kiện chủ thể của tội phạm) phải có hành vi tham gia vào
việc thực hiện tội phạm hoặc thúc đẩy việc thực hiện tội phạm.“Cùng thực
hiện” là có thể với một hoặc một số hành vi sau: có thể là tổ chức, xúi giục,

thực hành, giúp sức. Tƣơng ứng với bốn loại hành vi này là bốn loại đồng
phạm, bao gồm: Ngƣời tổ chức, ngƣời xúi giục, ngƣời thực hành và ngƣời giúp

sức. Nếu có nhiều ngƣời thực hiện tội phạm nhƣng không cùng nhau phạm tội
thì không thể có đồng phạm. Ví dụ: Khi phát hiện A và B bị tai nạn xe và đƣợc
mọi ngƣời cứu chữa, C và D (hai tên không nghề nghiệp, không gặp nhau

trƣớc) đã xuất hiện. Lợi dụng mọi ngƣời đang loay hoay đƣa anh A và B lên xe