Page 50 - STK Mot so van de co ban ve che dinh cac giai doan co y thuc hien toi pham va dong pham trong LHS VN
P. 50
49
có hoạt động chung và cùng mong muốn hậu quả xảy ra. Ví dụ: Trƣờng hợp A
và B rủ nhau đi cƣớp tài sản (Điều 168 Bộ luật hình sự năm 2015) của C.
- Trƣờng hợp tất cả những ngƣời đồng phạm đều có lỗi cố ý gián tiếp.
Đây là trƣờng hợp những ngƣời tham gia thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã
hội về lí trí đều nhận thức đƣợc tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi mà
mình thực hiện và biết ngƣời khác có hành vi nguy hiểm cùng với mình, họ đều
thấy trƣớc hậu quả nguy hiểm cho xã hội của hành vi của mình cũng nhƣ hậu
quả chung của tội phạm mà họ tham gia thực hiện, về ý chí họ cùng mong
muốn có hoạt động chung và cùng có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra. Ví dụ:
A đƣợc ngƣời nhà đƣa vào bệnh viện do bị bệnh nặng cần đƣợc cấp cứu kịp
thời. B và C (là hai bác sĩ trực) bàn nhau sách nhiễu đòi hối lộ của gia đình A.
Họ biết với tình trạng bệnh tật của A, nếu không đƣợc cấp cứu kịp thời, hậu
quả chết ngƣời có thể xảy ra nhƣng với mục đích kéo dài thời gian để buộc gia
đình A phải đƣa hối lộ nên họ vẫn trì hoãn những thao tác nghề nghiệp cần
thiết. Hành vi đó dẫn đến hậu quả bệnh nhân A bị chết. Trƣờng hợp này B và C
là đồng phạm tội giết ngƣời (Điều 123 Bộ luật hình sự năm 2015) với lỗi cố ý
gián tiếp.
- Các yếu tố phân tích trên đây là cơ sở để khẳng định hay loại trừ trách
nhiệm hình sự của những ngƣời đồng phạm khác nhƣ ngƣời tổ chức, ngƣời xúi
giục, ngƣời giúp sức trong trƣờng hợp ngƣời thực hành thực hiện các hành vi
vƣợt quá trong đồng phạm. Không xuất hiện đồng phạm nếu không có sự liên
kết, sự tác động, ảnh hƣởng về tâm lý giữa những ngƣời thực hiện tội phạm.
Nói nhƣ vậy không đồng nghĩa với việc trong các vụ án có đồng phạm tất cả
những ngƣời tham gia phải biết rõ về nhau, biết rõ về từng hành vi phạm tội
của nhau. Ví dụ: A là ngƣời buôn lậu thuốc lá qua biên giới Việt Nam -
Campuchia. Để có thể vận chuyển đƣợc số lớn thuốc lá ngoại qua biên giới, A
đã thuê những ngƣời chạy xe máy thuê (làm “cửu vạn”) chở từng lƣợng hàng
qua khỏi cửa khẩu, trung bình 10.000 bao/ngƣời/chuyến. Tất cả những ngƣời
lái xe ôm này đều là những ngƣời không hề biết nhau trƣớc, cũng không hẹn
nhau sẽ vận chuyển hàng lậu. Họ có hoạt động chung lý do là họ đƣợc A thuê.
Vì vậy, dù họ cùng thực hiện hành vi phạm tội nhƣng không có đồng phạm xảy
ra ở đây.
Thực tiễn xét xử cho thấy một số loại tội nghiêm trọng về an ninh quốc
gia hoặc những đƣờng dây mua bán ma túy có tổ chức, có đông ngƣời tham
gia, do tính chất của tội phạm, mọi ngƣời chỉ có thể biết nhau qua từng “mắt
