Page 85 - STK Mot so van de co ban ve che dinh cac giai doan co y thuc hien toi pham va dong pham trong LHS VN

84

Ngƣời bị tác động tuy không phải chịu trách nhiệm hình sự cùng với

ngƣời tác động họ nhƣng những trƣờng hợp nhất định họ vẫn có thể phải chịu
trách nhiệm hình sự một cách riêng biệt.

Đối với những tội phạm mà dấu hiệu khách quan đòi hỏi phải chính

ngƣời thực hành mới có thể thực hiện tội phạm nhƣ tội loạn luân (Điều 184 Bộ
luật hình sựu năm 2015), tội đào ngũ (Điều 402 Bộ luật hình sự năm 2015)...

thì ngƣời thực hành không thể có dạng thứ hai.

Nhƣ vậy, thay vì trực tiếp - tự mình thực hiện hành vi đƣợc mô tả trong
cấu thành tội phạm cụ thể, ngƣời thực hành dạng này đã sử dụng ngƣời khác

nhƣ một công cụ để thực hiện hành vi đƣợc mô tà trong cấu thành tội phạm cụ
thể mà ngƣời này lại không phải chịu trách nhiệm hình sự.

Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định đối với một số tội phạm trong Phần

các tội phạm thì chủ thể những tội phạm này không phải là bất kỳ ngƣời nào có
đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự đã
thỏa mãn mà mới chỉ là điều kiện cần, còn điều kiện đủ - đòi hỏi ngƣời thực

hiện hành vi phạm tội đó phải có thêm một số đặc điểm (dấu hiệu) khác có tính
đặc trƣng, đặc thù. Do đó, các tội phạm có quy định chủ thể của tội phạm phải

có thêm những dấu hiệu đặc thù (riêng biệt) ngoài hai dấu hiệu chung, phổ biến
mà chủ thể của bất kỳ tội phạm nào cũng phải có thì đƣợc gọi là “tội phạm có
chủ thể đặc biệt”.

Đối với những tội phạm mà luật quy định chủ thể của tội phạm phải là
“chủ thể đặc biệt” thì ngƣời thực hành một mình hay tất cả những đồng thực
hành tội phạm phải có đầy đủ các dấu hiệu thể hiện của “chủ thể đặc biệt” mà

cấu thành tội phạm đó đòi hỏi.

Về mặt lý luận, khi xem xét một số tội phạm đòi hỏi chủ thể đặc biệt
nhƣ tội tham ô tài sản (Điều 353), tội giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ (Điều 124),

tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc (Điều 375) Bộ luật hình sự năm 2015
...Theo đúng nguyên tắc, kẻ xúi giục ngƣời không phải chịu trách nhiệm hình

sự thực hiện hành vi phạm tội (không đủ điều kiện của chủ thể đặc biệt) thì
không thể xem là ngƣời thực hành. Vì vậy, phải truy cứu trách nhiệm hình sự
họ với tƣ cách là ngƣời xúi giục. Điều này rõ ràng là trái với tinh thần của Điều

17 quy định khái niệm đồng phạm vì không thể có trƣờng hợp đồng phạm mà
không có ngƣời thực hành. Đây chính là chỗ khuyết mà Luật hình sự hiện hành

chƣa khắc phục đƣợc. Về điểm này, có quan điểm cho rằng phải chấp nhận
xem ngƣời xúi giục ngƣời không có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện