Page 147 - SCK Mot so va de ve thua ke theo quy dinh cua phap luat VN

hiểu khác nhau, bởi lẽ căn cứ xác định mối quan hệ thừa kế thế vị là quan hệ huyết

thống hoặc quan hệ chăm sóc nuôi dưỡng. Về mặt pháp lý thì quan hệ giữa con
nuôi và cha mẹ đẻ của người nhận nuôi không có mối quan hệ huyết thống cũng
như quan hệ chăm sóc nuôi dưỡng. Khi một người nhận nuôi con nuôi thì giữa họ

và người con nuôi đó phát sinh quan hệ cha, mẹ, con; còn đối với các thành viên
trong gia đình của người nhận nuôi con nuôi thì không đương nhiên phát sinh mối

quan hệ pháp lý nào. Theo quy định tại điểm đ, mục 4 Nghị quyết số 02/1990
hướng dẫn áp dụng một số quy định của Pháp lệnh thừa kế năm 1990 thì: "Con
nuôi không đương nhiên trở thành cháu của cha mẹ người nuôi dưỡng và cũng

không đương nhiên trở thành anh, chị, em của con đẻ của người nuôi". Do vậy,
giữa con nuôi và cha mẹ đẻ của người nhận nuôi không có quan hệ thừa kế thế vị.

Nếu trong trường hợp cha mẹ đẻ của người nhận nuôi muốn để lại di sản cho
người con nuôi của con mình thì chỉ có thể để lại di sản theo di chúc.

Khi con nuôi chết trước hoặc chết cùng một thời điểm với cha nuôi, mẹ nuôi

thì con của người con nuôi đó có được hưởng thừa kế thế vị hay không? Theo quy
định tại điểm b, mục 5 Nshị quyết số 02/HĐTP nêu trên thì:

Trong trường hợp con nuôi chết trước cha nuôi mẹ nuôi thì con của người

con nuôi (tức cháu của cha nuôi, mẹ nuôi) được hưởng phần di sản mà đáng lẽ
cha (hoặc mẹ) của cháu được hưởng nếu cha (hoặc mẹ) của cháu còn sống vào

thời điểm mở thừa kế. Nếu con của người con nuôi cũng chết trước người để lại
di sản thì cháu của người con nuôi đó (tức chắt của cha nuôi, mẹ nuôi) được hưởng
phần di sản mà đáng lẽ cha hoặc mẹ của chắt nếu còn sống được hưởng.

Hiện nay, Nghị quyết này đã hết hiệu lực pháp luật, nhưng hướng dẫn này
vẫn được kết hợp với Điều 652 của BLDS năm 2015 để giải thích cho Điều 653.
Tuy nhiên, theo hướng dẫn này khái niệm con của người con nuôi chưa được xác

định rõ ràng nên có thể hiểu bao gồm cả con nuôi và con đẻ dẫn đến nhiều quan
niệm, ý kiến trái chiều nhau.

Xuất phát từ góc độ lý luận cũng như thực tiễn, dễ thấy rằng con đẻ của

người con nuôi có quyền hưởng thừa kế thế vị. Khi một người nhận con nuôi đồng
nghĩa với việc quan hệ cha, mẹ, con giữa họ và người con nuôi được xác lập. Giữa

người con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng
nhau như cha đẻ, mẹ đẻ với con một. Mối quan hệ đó không chỉ là quan hệ thực

tế mà còn được ghi nhận bằng căn cứ pháp lý nhất định. Pháp luật quy định giữa
người nhận con nuôi và người con nuôi được hưởng thừa kế nói chung và thừa kế
thế vị của nhau nói riêng. Do đó, con đẻ của người con nuôi cũng được coi như

145