Page 29 - مجله_ی_نوابت،_شماره_ی_۴_نقد،_مهر_۱۳۹۹
P. 29
کـه اولیـن طـرح جامـع از اهـواز ارائـه م یکند، پیشـنهادی اهـواز ارائـه شـد ،اثـری از برخـی
«جغرافیـای جـا بـه جـا شـده» اسـت کـه در آن محلات خ طکشی شـده و منظم مانند :کیانپارس،
از ی کسـو ،امـر واقعـی زای لشـده و امـر ذهنـی زیتـون کارمنـدی ،کـوی ملـت و گلسـتان در آن
جایگزیـن آن شـده اسـت ،و از دیگـر سـو ،بـا مشـاهده نم یشد (نقشـه شـماره .)2با مقایس هی
نقشـ هنگار یهای منتظـم ،هویـت مکا نهـا جعل بصـری بیـن دو نقشـه م یتـوان بیـن جغرافیایـی
واقعـی و جغرافیایـی توهمـی تمایـز قائـل شـد.
شـده است. نقشـه شـماره 1نمـودی از دسـتبرد بـه تاریـخ
نقش هی شـمار‌هی :2جغرافیای تصوری در اولین جغرافیاسـت ،و نمونـ های از تعـدی نقشـه بـر
تاریـخ و جعـل جغرافیای آن اسـت .زیـرا از یک
طـرح جامع اهواز سـو ،محالت موجـود (خروسـیه ،عبـاره ،زویه،
اقتصـاد اشـیاء و هوی تهـا» سـازوکار مبتنـی بـر حصیرآبـاد و )..را ن هتنهـا از صفحـ هی نقشـه
انتظـام ،رو شمنـدی و تفکیـک مـکان م یباشـد، پـاک کـرده ،بلکه ،آنهـا را از صحنـ هی تاریخ نیز
کـه نتیجـ هی آن ،ایجاد باورهایی در اذهان اسـت ربـوده اسـت .در مقابل ،تاریخ کیانپـارس ،زیتون
کـه «ایـن فضـای آشـنا ،متعلـق بـه «ما» اسـت و کارمنـدی و کـورش بـه شـکل کنونـی (منظم و
فضای ناآشـنا ،بیرون از فضای ماسـت که فضای خیابـان بنـدی شـده) را ک شداده و بـه اوایل قرن
«آنهـا» اسـت»؛ سـعید ایـن اسـتعار‌ههای فضایی ارجـاع شـده اسـت .بدیـن ترتیب نقشـ هنگاری،
را وسـیل هی «جعـل هویـت مکا نهـا» م یدانـد جغرافیـای موجـود را از وجـود پـاک م یکنـد و
(سـعید؛ )1377؛ محالت و مکا نها به واسـط هی
اسـتعار‌ههای نظـم و برنام هریـزی ،بـه «خـودی» جغرافیـای ناممکـن را ممکـن م یسـازد.
و «دیگـری» تفکیـک شـد‌هاند .گزار‌ههایـی مانند: نقشـ ههای مذکـور ،انعکاسـی از متافیزیک شـهر
فضـای منظـم ،فضای از پیـش برنام هریز یشـده، اهـواز در اندیشـه گفتمـان ایـران مـدرن اسـت؛
سلسـل همراتب فضایـی ،و ، ...لاجرم ذهن انسـان جغرافیـای ارائـه شـده بیـش از آ نکـه جغرافیای
نسـبت بـه ماهیـت و هویـت چنیـن فضاهایی - واقعـی یـا واقعیـت جغرافیایـی اهواز را ترسـیم
ولـو ندیـده باشـد -احسـاس اطمینـان کـرده و کنـد ،آمال ،آرزوها و اید‌هآ لهای نقشـ هی کشـان
انـس م یگیـرد؛ در مقابـل ،فضاهایی کـه در برابر و محققـان را ترسـیم کـرده اسـت .چشـ ماندازی
فضاهـای منظـم معرفی م یشـوند ،ناخـودآگاه به
صورت فضاهای ناهنجـار ،فضاهای ترس ،ناامن
شماره /4اهــواز /مــهر /1399سپتامبـر 29 2020
