Page 34 - مجله_ی_نوابت،_شماره_ی_۴_نقد،_مهر_۱۳۹۹
P. 34
تـا شـهر از رنـج آن محالت رهایـی یابـد (نقدی نـوع عمـل نـاروا را در خـود جمـع م یکننـد تـا
و زارع؛ ،)1392محل ههـای خوا بآلـود و محـل مابقـی شـهر را از وجـود آنهـا مبرا سـازند .فوکو
تمرکـز انواع جرایم (نصیـری؛ ،)124 :1385آپاندیس در کتـاب سکسـوالیته نشـان داد کـه در عصـر
نواحـی شـهری یا حاشـی ههای گندابـی (هـاد یزاده؛ ویکتوریـا بـرای طـرد ه مجن سگرایـی ،بـه جای
،)1382درصـد بالایـی از ب یسـوادی ،جنایـت و سانسـور کـردن و مخفی کردن آن ،سـخن گفتن
ناهنجار یهـای روانـی ( شـاطریان و همـکاران؛ :1392 از آن را بـاب کـرد .کمـا ای نکـه بـرای طـرد
،)21شـاغل در بخش ساختما نسـازی یا به خرید دیوانـگان در قـرن هجدهـم میالدی ،سـخن از
و فـروش سـیگار و مـواد مخـدر اقـدام م ینمایند دیوانگـی افزایـش یافت .بدین ترتیب سـخنوری
(ربانـی و همـکاران؛ )135 :1383سـاکنان محالت دربـار‌هی محلات به اصطلاح حاشـیه ،حرکتی به
حاشـیه افـراد پرخاشـگر ،منحـرف ،بزهـکار ،غیر سـمت بازنمایـی و برسـاخت آنهـا به سـان امری
قابـل اعتمـاد کـه دولـت باید بـه صورت پلیسـی مغایـر و ناهنجـار اسـت؛ بـا چنیـن هدفـی همـه
و امنیتـی بـا آنها برخورد کند و از سـکن هی سـایر ریـز و درشـت آن محالت بـه عنـوان موضـوع
بخ شهای شـهر در برابر سـاکنین حاشیه حفاظت مطالعـه و ابـژ‌هی حوز‌ههـای متفـاوت علوم شـد؛
کنـد ،نیـروی انتظامـی بایـد وارد عمل شـود تا از تنهـا بـه مـدت 20سـال (از سـال 1375تـا ،)1395
شـهر در برابـر ایـن کلیـت ناه مگـون و خطرناک 255مقال هی علمی پژوهشـی ،بیـش از 70کتاب،
دفـاع کنـد (ربانـی و همـکاران2006 ،؛ نقـدی و صادقـی، صدهـا مقاله علمـی ترویجی و صدهـا طر حهای
2006؛ توسـلی و نورمـرادی )2012 ،ای نهـا قطـر‌های از مطالعاتـی بـا مضمو نهـای مشـابه بـه توصیـف
سـیلاب مطالعات شـهری ایران است که به شکل دیگران تالیف و منتشـر شـد .گفتمان شـهر ایران
روزانـه در حـال بلعیدن زندگی و وجود سـاکنین مـدرن طـی چنـد دهـه ،ب هواسـطه «نظاره کـردن»
دیگران و «سـخ نوری» بـه جای آنها ،جغرافیاهای
محالت به اصطلاح حاشـیه اسـت. از قبل موجود را سـرکوب و مطیع خود سـاخت.
شـهر مـدرن ایرانـی در بدو تولـدش ( 1300بـه بعد) شـما نم یتوانید یـک صدم مطالعاتی کـه دربار‌هی
از «شـهر دیگـران» یـا «دیگـران شـهری» ،آینـ های محالت حاشـیه نگاشـته شـده را پیـدا کنیـد که
تمـام قـد برای خودش سـاخت تا خـودِ اید‌هآلش محـور مطالعـ هی آنهـا محالت مرکـزی ،مرفـه
را در آن ببینـد؛ دیگـر یای کـه بـا آن بـه مخالفت و درواز‌هدار پیـدا کنیـد .بـه راسـتی چنـد مطالعـه
پرداخته شـود و آن چه نم یخواهم باشـم را به او دربـار‌هی گیـت بوسـتان ،شـهرک نفـت ،شـهرک
الصـاق کنـم .زندگی محلات به اصطلاح حاشـیه ملـی حفـاری و ...م یتوانیـد پیـدا کنیـد .مـن کـه
بـه عنـوان «فضاهـای نامعقـول» نوعـی تصویری چیـزی نیافتـم ،زیرا پی شفـرض این اسـت که آن
آینـ های و منفـی از «فضـای معقـول» اسـت ،کـه محالت طبیعی ،ایـد‌هآل و کامل هسـتند ،و در آن
ظاهـراً در خان ههـای مناسـب ،خیابا نهـای تمیـز، محالت مشـکلی نیسـت کـه بخواهیم دربـار‌هی
محل ههای سـرزنده با سـاکنینی موفـق ،قانو نمدار آن مطالعـ های انجـام داد .بنابرایـن تـوان گفـت که
و ...یافـت م یشـود ،توصیـف م یشـود .گفتمـان نمـود «جغرافیـای شر‌مسـاری» ،خـاص جوانـان
شهرسـازی ایـران مـدرن در واقـع داسـتان یـک زویـه ،خروسـیه ،چنیبـه و ...نم یباشـد .اسـاتید،
«هندسـ هی نف یهـای اجتماعـی -فضایـی» اسـت فرهیختـگان و روشـ نفکران زیـادی هسـتند کـه
کـه در آن مکا نهـا و افـراد معینـی بـه دلیـل ابـژه -خودآگاهانـه و ناخودآگاهانـه -نـه تنهـا چنین
شـدن دان شهـای جدیـد ،از مـکان هـای عـادی تصـوری نسـبت به محالت خاصی دارنـد بلکه،
جامعـه طـرد می شـوند .بدین ترتیب تـوان گفت قلـم آنهـا بـه خلق چنیـن تصویـری آلوده اسـت.
جغرافیاهـای موسـوم بـه حاشـیه ،هویتـی اسـت محلـه یـا کوچه های کثیف یک شـهر ،نظامی
کـه دانـش هـای گوناگـون در خلـق آن دسـت ناتـوان در پیوسـتن بـه اقتصـاد و اجتماع رسـمی
دارنـد .شـبیه آن چـه سـعید آنهـا را «امپراطـوری (عابدین رکوش؛ ،)1381تقابلات بین نسـلی و فرهنگ
متنـی» م ینامـد؛ هما نگونـه کـه غـرب ب هواسـطه ناگـوار مردسـالاری اقتدارگرایانـه (فخاری و همـکاران؛
دان شهـای خاص خود ،توانسـت امپراطور یهای ،)1388آپاندیـس شـهر کـه بایـد جراحـی شـوند
خود را بر اذهان جهانیان بگسـتراند .گفتمان شـهر
شماره /4اهــواز /مــهر /1399سپتامبـر 34 2020
