Page 99 - مجله_ی_نوابت،_شماره_ی_۴_نقد،_مهر_۱۳۹۹
P. 99
بسـیاری متـون نیـز میـل بـه قـدرت را در خـود کــه هوشــیاری انتقــادی را بایســتی حمایــت
بــه خوبــی نمایــش م یدهنــد .از نظــر ســعید، کنیــم .ایــن هوشــیاری انتقــادی نســبت بــه
قــدرت خودپنــدار اســتعمارگر بــه راحتــی محدودی تهــای خــود مــردد ،ســکولار و آگاه
م یتوانـد صـدای دیگـران را در متـن سـرکوب اســت و همــواره تــاش م یکنــد بــه ایــن
کنـد .اسـتعمارگر در دنیـای متـن به ماننـد دنیای تفکــر دســت یابــد کــه ارز شهــای سیاســی،
فیزیکـی ،دیدگاه و نظریات شـخصی خـود را به اجتماعــی و انســانی تــا چــه انــدازه مســتلزم
دیگـران تحمیـل م یکنـد و همیـن اثباتـی اسـت خواندن،نوشــتن و انتقــال هــر متــن اســت.
بـر ای نکـه هـر متنـی متاثـر از شـرایط زمانـ هی
خــود اســت .ســعید ،دریــدا و فوکــو را بــرای متنوگفتما نهایحاکمبرمتن
رو شهــای شالودهشــکنی ( )11در نقــد متــن ســعید بــر فرمــی از نقــد صحیــح تاکیــد
کــه در آنهــا تاکیــد بــر ب یطرفــی متــن دارنــد م یکنــد کــه اساســا بــا فرهنــگ برتــ ِر مســلط
نقــد کــرده و از دیــد وی روش شالودهشــکنی در جامعــه مخالفــت مــ یورزد .وی بــر ایــن
قصــد نویســنده را در تحمیــل کــردن عقایــد عقیــده اســت کــه منتقــد وظیفــه دارد تــا
خـود در متـن ادبـی ناچیـز و ب یاهمیـت جلـوه فرهنـگ بـه چالـش کشـیدن هژمونـی ( )8برتـ ِر
م یدهـد .ه مچنیـن نقـش منتقـد را کـه بایسـتی جامعــه را بــه وجــود آورد و هژمونــی برتــر
ایدئولوژ یهــای فرهنگــی قــدرت برتــر متــن را بـا نقـد خـود بـه چالـش بکشـاند .منظـور
را بـه چالـش بکشـاند تضعیـف م یکنـد .نقـد ســعید در ای نجــا بــه نقــد کشــیدن جامعــه از
بایسـتی فضـای بالقـو‌های را بـرای بـه نمایـش جایــگاه حاشی هنشــینان اســت .از نظــر ســعید
گذاشـتن کن شهـای دیگـر ،و آن هـم بـه قصـد تمامــی متــون ،جها نشــمول هســتند و بــه
سـرنگونی انحصارطلبـی طبقـ هی حاکـم بـر هر موقعی تهــای خــاص تاریخــی زمانــ هی خــود
جامعــه فراهــم نمایــد و بــا بــه وجــود آوردن م یپردازنـد .او مصرانـه بـر جها نشـمول بـودن
تفکــر و بینــش ضــد ت ککانونــی در مقابــل مت نهـا و رابطـ هی متـن بـا زمین ههـای اقتصادی،
مرکزیــت بایســتد و بدیــن طریــق بــه پدیــد فرهنگـی و اجتماعـی زمانـ های کـه به قلـم آمده
آوردن و شــنیده شــدن صداهــای بــه حاشــیه انـد ،پافشـاری م یکنـد .سـعید بـر ایـن بـاور
رانــده شــده یــاری برســاند .از منظــر ســعید، اسـت کـه سـبک خـاص نویسنده،جها نشـمول
نقــدی کــه از دیــدگاه حاشــیه و نــه مرکــز بـودن متـن را خنثـی م یکنـد و تعمـدا متـن را
مطـرح شـود همیشـه نقـد صحیحی اسـت و آن ب یعلاقــه بــه بینامتنــی شــدن نشــان م یدهــد
روش نقـدی را پیشـنهاد م یدهـد کـه از دیـدگاه و ایــن چنیــن کامــا تئــوری نقــد جدیــد ()9
حاشـی هی جامعـه مطـرح شـود و متـن را هـم از را رد م یکنــد .برخــاف منتقدیــن ادبــی تــازه
منظـر سیاسـی و هـم از منظـر تاریخـی مسـئول ظهـور ،سـعید معتقـد اسـت کـه متـن پدیـد‌های
بدانــد .ســعید در تقابــل بــا تمــام تئور یهــای کامـا تاریخـی اسـت و هماننـد بنـای یادبـودی
نقـد ماننـد شالود‌هشـکنی و نقـد جدیـد ،نقـد سیاسـی و اجتماعـی از زمانـ هی نوشـته شـدن
مسـتقل از هژمونـی مرکـز را نقـد اصیـل مـی خــود حکایــت م یکنــد او متــن را پدیــد‌های
وابسـته بـه تاریـخ و سیاسـت زمانـ های کـه در
دانـد. آن زاده شــده م یدانــد و نظریــ هی محــاور‌هی
ســعید اشــاره م یکنــد کــه گفتمــان نقــد متنــی باختیــن را کامــا رد م یکنــد .وی
مــدرن ب هطــور موثــری بــا تئور یهــای دریــدا برخــاف باختیــن ،متــن را چندصدایــی و
و فوکـو قدرتمنـد شـده اسـت و کامـا تحـت یــا هتروگلاســیک( )10نم یپنــدارد ،بلکــه
تاثیـر مارکسیسـم ،سـاختارگرایی ،زبا نشناسـی، از نظــر ســعید مت نهــا همگــی دارای روابــط
روا نشناســی وه مچنیــن ضــد ســاختارگرایی نابرابـر اسـتعمارگران بـا مسـتعمر‌هها هسـتند و
اسـت .اگـر چـه رو شهـا و مکاتـب مختلـف
شماره /4اهــواز /مــهر /1399سپتامبـر 99 2020
