Page 74 - STAV broj 306
P. 74
KULTURA
Iz uredničke bilježnice
PJEVANJE PRIČE O
INDIVIDUALNOM
I KOLEKTIVNOM
STRADANJU
Harun Hadžić, Sjećanje na Karamonte, pjesme
iz zindana, “Europerspektiva”, Novi Pazar, 2020.
Piše: Almir ZALIHIĆ vremenu bezumlja, nacionalšovinizma, No vratimo se Sjećanju na Karamon-
te ostrvljenim mitomanskim avetima te. U ovoj knjizi najizrazitija su tri tipa
najružnijih stranica balkanske povijesti. pjesama: Pjesme u kojima se rimovanim
Zatočenička književnost ili zatoče- katrenima pjeva priča, metafizičko-religi-
a na početku razjasnimo vrlo ničko pismo jedan je od najzanimlji- ozna lirika te pjesme ispisane modernim
bitna značenja iz samog naslo- vijih fenomena bošnjačke književnosti nerimovanim stihom.
va ove posve neobične knjige na kraju dvadesetog i prvih desetljeća Pjesme u kojima se rimovnim katre-
Dpjesama: Zìndān (tur., perz.) dvadeset i prvog stoljeća. Zatočeničko nima “pjeva priča” (Posjeta ministru pravde
– tamnica, haps, hapsana, zatvor; Kara- pismo dokumentarni je iskaz o indivi- Filipu Vujanoviću, Hapšenje, Isljeđivanje,
monte – kovanica iz riječi Kara (turski: dualnom i kolektivnom užasu, tortu- Strijeljanje, Medijska hajka, Istraga, Optuž-
crn) i monte (latinski: planina, gora), u rama, mučenjima i razaranju ljudskih ba i suđenje, Objavljivanje presude, Moja
simboličnom značenju nakaradno, nepri- psiha koje ostavljaju posljedice i nakon Lejla, Himna Sandžaku) pune su slika koje
rodno, zločinačko, miloševićevsko-mo- zločina. U najboljim ostvarenjima ovog nizanjem grade epsku sagu od trenutka
mirovsko-milovsko strašno i odvratno poetskog pisma etika i estetika uspjele su hapšenja, izoliranja, ispitivanja, prijetnji,
– nešto kao karakondžula (avet, strašilo istisnuti mržnju, osvetoljubivost i naci- ucjena, mučenja, osude do oslobađanja.
koje po narodnom vjerovanju noću na- onalnu ostrašćenost da bi se realizirali u Pjesnik iznimnim darom opažanja pjeva
pada i jaše ljude). mnogostruko angažirane i opominjuće svoju priču, a svu njegovu agoniju čitalac
Sjećanje na Karamonte zbirka je pjesa- književne tekstove. prolazi zajedno s njim promatrajući po-
ma koja je nastala tokom i nakon silnih Knjiga Mali logor Amira Talića, pje- malo naturalističke i ekspresionističke
patnji i stradanja, kršenja elementarnih snika iz Sanskog Mosta, koga su srpski opise mučenja i psihičkih tortura bez
ljudskih prava članova, simpatizera i agresori 1994. uhapsili, u montiranom uljepšavanja i bez pretjerivanja (Da mihi
rukovodstva SDA Crne Gore, kroz po- procesu osudili i zatočili na trinaestomje- factum dabo tibi ius).
licijske racije, hapšenja, fizička i psihič- sečnu robiju, objavljena 1997. godine, prva Označene pjesme karakterizira osje-
ka maltretiranja, mučenja, iznuđivanja je knjiga te vrste u postratnoj bošnjačkoj tilna vizualnost koja se izražava svojim,
iskaza i priznanja, izricanje nezakonitih književnosti. Najveći broj pjesama za ovu vlastitim, slikovnim, oblikovnim znako-
presuda i sl. I ne samo njih, i ne samo na knjigu Talić je uspio napisati u hanga- vima. Takvim poetskim postupkom po-
simboličkoj ravni, već i gotovo cjeloku- rima dobojskog zatvora. Ta je činjenica vezuje se tjelesno, vanjsko oko, odnosno
pne bošnjačke populacije u Sandžaku jer poveznica s knjigom Haruna Hadžića doživljaj prostora, s duhovnim ili unutar-
je kroz različite oblike policijskih tortu- Sjećanje na Karamonte jer je i on većinu njim doživljajem vremena. Epistemološ-
ra prošlo preko osamnaest hiljada ljudi. pjesama zapisao u zatvoru “Nikoljac” ka vizualnost kao oblik percepcije zbilje
Općepoznato je iz historije književ- podno Obrova, u Bijelom Polju, tokom u koju subjekt u svoj doživljaj ili izraz
nosti da okrutna vremena pod okrut- dvadeset i tri mjeseca zatočeništva. Dru- unosi lično znanje, odnosno neznanje o
nom vlašću iznjedre najneočekivanije, ge su njihove poveznice tzv. montirana predmetnom svijetu predočava nam da
najzamršenije te najpotresnije teme, fabu- krivica, krivica bez krivice, apsurdnost je subjekt na rubu postojanja, da nije
le i suštine. U tom smislu knjiga Haru- optužnice, surovost i raznovrsnost na- kriv za ono za šta se optužuje i to je nje-
na Hadžića potresno je svjedočanstvo o čina mučenja. gova primarna misao, primarni osjećaj
74 14/1/2021 STAV
