Page 77 - STAV broj 202

Bio je romanist, ali je njegovo
interesiranje za druge
svjetske jezike bilo ogromno
te slobodno možemo reći da
je bio, ustvari, veliki filološki
erudita koji je, osim našeg
te maternjeg đudeo-
-espanjola (điđoa), govorio i
njemački, engleski, francuski,
portugalski, katalonski,
galicijski, italijanski, latinski,
grčki, hebrejski i ruski, a
služio se i turskim i arapskim
jezikom. Što se tiče španskog
jezika, odlično je poznavao sve
njegove mnogobrojne dijalekte

istog jevrejskog naroda. Interesantno je
da su se i poslije Drugog svjetskog rata u
bibliotekama pojedinih jevrejskih opština
u Jugoslaviji mogli naći plakati ili javni
oglasi za priredbe na kojima su nastupali
zajedno Sefardi i Aškenazi i na taj način
se trudili da propagiraju ideje bratstva
među ljudima.

BIO JE JEVREJSKA ALFA I OMEGA
Poznato je da je jevrejsko Kultur-
no-prosvjetno društvo “La Benevolen-
cija” u drugom razdoblju svog rada kao i
kasnije posvetilo veliku pažnju izučava-
da je ne samo govorio hebrejski nego je Važno je napomenuti da su svi oni nju historije Sefarda u drugim gradovima
i vladao u potpunosti i gramatikom, sin- govorili kolokvijalni hebrejski jezik s tadašnje Jugoslavije, posebno u Dubrov-
taksom i svim aspektima tog jezika. “Safa izvanrednom dikcijom i naglaskom, koji niku. U dubrovačkom Državnom arhivu
berura” bila je jedinstvena škola ove vr- i danas služi kao uzor kako treba govoriti bilo je mnogo upravo takve historijske
ste na području BiH pa i šire. Hebrejski hebrejski jezik. Prof. dr. Salamon Gaon građe. “La Benevolencija” je, nakon spo-
jezik u toj su školi profesori predavali po (koga sam dobro poznavao zahvaljujući razuma s upravnikom Državnog arhiva
najsavremenijim metodama u to doba. U mom ocu i stričevima) često me je isprav- Branimirom Truhelkom, materijalno po-
nekim sarajevskim, jevrejskim novinama, ljao prilikom razgovora na đudeo-espanjol mogla da se kupi fotografska tehnika za
Židovska svijest i Jevrejski glas, objavlje- jeziku i kome sam na tome i danas zahva- snimanje tog blaga. Ovakva inicijativa,
ni su neki njegovi govori koje je držao lan. Zadnji put smo se susreli na svjetski tj. snimanje materijala, bila je važna ne
na raznim manifestacijama spomenute poznatoj manifestaciji “SEFARAD 92”, samo za sarajevske Sefarde nego i one u
škole, u kojoj su inače predavali najbolji održanoj krajem marta i početkom apri- drugim gradovima tadašnje Jugoslavije.
poznavaoci tadašnjeg hebrejskog jezika i la 1992. u Madridu. Tom je prilikom dr. Jevrejske organizacije u drugim gradovi-
književnosti. “Safa berura” osnovana je u Gaon na čistom prvom idiomu bosanskog ma to su rado podržale. Za ovu akciju “La
dvadesetim godinama 20. stoljeća i dje- sefardskog jezika odgovorio u ime pri- Benevolencije” bio je zadužen dr. Kalmi
lovala je do Drugog svjetskog rata. Ško- sutnih Sefarda iz cijelog svijeta na govor Baruh, uvaženi odbornik društva. Godine
lu su završili kod nas i u svijetu poznati kralja Juana Carlosa. 1931. proveo je deset dana u Dubrovniku
nadrabini, rabini i hahami iz tadašnje Ju- Škola “Safa berura” bila je jako važna izučavajući spomenutu građu iz arhiva.
goslavije i šire, koji su živjeli i radili do u to doba u Sarajevu i tadašnjoj Jugoslaviji Rezultate tog rada objavio je u Jevrejskom
prije nekoliko desetina godina, između i zbog toga što je izučavanjem hebrejskog glasu u broju od 11. decembra 1931. Ovom
ostalih: prof. dr. Salamon Gaon (rodom jezika donekle pomogla smirivanju svađa je prilikom dr. Baruh upoznao profesora
iz Travnika), dugo godina vrhovni rabin Sefarda i Aškenaza, komunista i cionista Jorja Tadića i dogovorio s njim da upravo
Engleske i britanskog Commonwealtha, te jevrejskih građanskih liberala koji su se on napiše poznatu monografiju o Jevreji-
Cadik Danon, dugo vremena glavni ra- sukobljavali uslijed klasnog raslojavanja ma u Dubrovniku.
bin Jugoslavije, prof. dr. Isak Papo, ista- koje je pred Drugi svjetski rat bilo prisut- Kalmi Baruh bio je istaknuti društveni
knuti poznavalac hebrejskog i posebno no u Sarajevu pa i cijeloj Jugoslaviji. Dr. radnik, alfa i omega u jevrejskom kultur-
sefardskog jezika, kulture i tradicije, te Kalmi Baruh tada je bio jedan od glav- nom, javnom i društvenom životu. Još za
pisac poznatih studija o turcizmima u je- nih pokretača ideje o bratstvu i posebno vrijeme studija bio je član bečkih jevrej-
ziku bosanskih Sefarda, kao i neki drugi. trpeljivosti među pripadnicima jednog te skih studentskih udruženja “Esperansa” i

STAV 17/1/2019 77