Page 40 - STAV broj 437

DRUŠTVO

Godišnjica otpora austrougarskoj okupaciji

HADŽI LOJO U

PRIČAMA, PJESMAMA I

NOVINSKIM ČLANCIMA

Salih Vilajetović, poznatiji kao Hadži Lojo, jedna je od mitskih ličnosti novije bosanskohercegovačke
historije. Lojo je organizirao neočekivano jak otpor nakon što je austrijska vojska prešla krajem
jula bosanskohercegovačku granicu. Rođen je u Sarajevu 1834. godine, postao je poznat kada
je organizirao otpor izgradnji pravoslavne crkve u Sarajevu 1872. pa je zbog toga bio protjeran.
Vraća se nakon nekoliko godina u Sarajevo nakon što je Berlinski kongres 13. jula 1878. dao
pravo Austro-Ugarskoj da okupira Bosnu i Hercegovinu. Hadži Lojo se nije suprotstavio samo

okupaciji, nego i Istanbulu jer oni više nisu mogli jamčiti “stari poredak”.

Piše: Nedim HASIĆ

ada je u februaru 1878. godine
Turska zaključila s Rusijom mir
u San Stefanu, jedan od članova
K tog ugovora garantirao je autono-
miju Bosni i Hercegovini. No, taj je član
bio samo slovo na papiru, u stvarnosti,
Rusija je s Austro-Ugarskom već dogo-
vorila pristanak na okupaciju BiH, što će
biti ozvaničeno početkom jula 1878. u Ber-
linu. Tu je određeno da Austro-Ugarska
privremeno okupira Bosnu i Hercegovinu
„da bi tamo zavela mir i red“.
Vijest o okupaciji izazvala je nevjericu
među muslimanima, koje na bunu diže
Salih Vilajetović, poznatiji kao Hadži
Lojo, jedna od mitskih ličnosti novije
bosanskohercegovačke historije. Lojo je
organizirao neočekivano jak otpor nakon
što je austrijska vojska prešla krajem jula
bosanskohercegovačku granicu. Nakon što
su Austrijanci 7. augusta okupirali Saraje-
vo, otpor nije bio ugušen, Štaviše, počele
su nicati čete koje su s uspjehom napada-
le austrijske trupe. Stoga Austro-Ugarska austrijsku javnost. Tako je, prije koju go- je nemirna narav i avanturistički duh
mobilizira dodatna četiri korpusa, a tolikoj dinu, austrijski Standard objavio veliku bio dobro poznat vlastima“. Koetschet
se sili ustanici ipak nisu mogli oduprijeti reportažu kao rezultat svog istraživanja ga ovako opisuje, tvrdi da je bio „visok,
iako su gerilski ratovali još dva mjeseca. o Salihu Vilajetoviću, u kojoj ga naziva atletske građe, dugih ruku i stopala, ne-
Monarhija je tek krajem oktobra okončala „bosanskim Garibaldijem“ i „bosanskim spretnog ponašanja“.
okupaciju Bosne i Hercegovine. carem koji je Austrijance naučio stra- U tom članku stoji da je rođen u Sara-
hu“. Liječnik Josef Koetschet, koji je u jevu 1834. godine, da je radio u kameno-
OD TEŽAKA DO IMAMA Lojino vrijeme živio u Sarajevu, opisao lomu prije nego što će postati imam, da
Više od stoljeća kasnije Hadži Lojo i ga je kao „lutajućeg hodžu“ koji je pred- je postao poznat kada je organizirao otpor
dalje intrigira ne samo ovdašnju nego i njačio u vjerskoj agitaciji, „čovjeka čija izgradnji pravoslavne crkve u Sarajevu

40 21/7/2023 STAV