Page 184 - Risale-i Nur - İşaratü'l-İcaz

186 İŞÂRÂT-ÜL İ’CAZ

Birinci Nokta: Aşağıda beyan edildiği gibi, Hayatın öyle bir
hâsiyeti vardır ki, Hayat cüz'ü küll, cüz'îyi küllî, ferdi nev', mukayyedi
mutlak, bir şahsı bir Âlem gibi kılar. Binaenaleyh tek bir insan, "Dünya
benim evimdir. Dünyadaki enva' benim kavmimdir ve benim aşiretimdir
ve bütün eşya ile muarefem ve münasebetim vardır." diyebilir.

İkinci Nokta: Bilirsin ki; Âlemde sabit bir Nizam vardır, muhkem
bir irtibat vardır ve daimî Düsturlar, esaslı Kanunlar vardır. Bu itibarla
Âlem, bir saat veya muntazam bir makine gibidir. Herbir çarkın, herbir
vidanın, herbir çivinin; makinenin nizam ve intizamında bir hissesi ve
makinenin netice ve faidelerinde bir tesiri olduğu gibi, Ehl-i Hayat için ve
bilhassa beşer için de bir faidesi var.

Üçüncü Nokta: Aşağıda işiteceğin gibi, istifadede müzahamet ve
münakaşa yoktur. Nasılki Zeyd diyebilir ki: "Şems benim lâmbamdır,
dünya benim evimdir." Ömer de öyle diyebilir ve aralarında münakaşa da
olmaz. Evet Zeyd meselâ dünyada tek farzedilirse, istifadesi nasılsa, bütün
insanlar içinde iken istifadesi yine öyledir, ne fazla olur ne noksan. Yalnız
gareyne aid olan kısım müstesnadır. Zira yiyecek, içecek vesaire şeylerde
münakaşa olur.

Dördüncü Nokta: Âlem için tek bir yüz, bir cihet değil, pek çok
umumî ve muhtelif vecihler vardır. Ve faideleri temin eden, kesretle
umumî ve mütedâhil yani birbiri içinde cihetler vardır. Ve istifade
yollarının da envaen türlü türlü tarîkleri vardır. Meselâ senin güzel bir
bahçen vardır. O bahçe, bir cihetten senin istifadene tahsis edildiği gibi,
diğer bir cihetten de halkı faidelendirir. Meselâ o bahçenin hüsnüne,
güzelliğine her bakan bir zevk alır, bir inşirah peyda eder; bunda bir mâni'
yoktur. Kezalik insanın beş zahirî, beş bâtınî olmak üzere on tane hassası
ve duygusu vardır. İnsan bu duygularıyla ve keza cismiyle, Ruhuyla,
Kalbiyle dünyanın herbir cüz'ünden istifade edebilir; mâni' yoktur.

Beşinci Nokta: Bu Âyetle diğer bazı Âyetlerden anlaşılıyor ki; bu
büyük dünya, insan için yaratılmıştır. Ve yaratılışında, insanın istifadesi
ille-i gaiye olarak nazara alınmıştır. Halbuki Arz'dan pek büyük olan
Zühal'in, meselâ beşeri faidelendiren, yalnız zîneti ve zaîf bir ziyasıdır. Bu
cüz'î faide için ne suretle beşer ona ille-i gaiye olur?

Elcevab: Bir faideyi takib eden adam, bütün fikrini, hayalini o
faideye hasreder ve ondan maada birşeye bakmaz ve herşeye kendi hesa-
bına bakar, kimseyi nazara almaz, hattâ kendisini ille-i gaiye zanneder.
Binaenaleyh bu gibi adama karşı makam-ı imtinanda söylenilen o gibi