Page 56 - Burxanova D. Tuproq_fizikasi va iqlim o'quv qo'llanma
P. 56
Tadqiqotchilar hohishlariga ko‘ra, tuzatish koeffitsientini EXCEL jadvali (16-
0
jadval) bo‘yicha 25 C haroratdagi elektr o‘tkazuvchanlik qiymatiga aylantirish uchun
quyidagi formuladan foydalanish mumkin:
bu yerda,
ES aniq. – harorat tuzatmalarini hisobga olgan holda aniqlashtirilgan elektr
o‘tkazuvchanlik, dS/m;
ES o‘lch. – real haroratda o‘lchangan elektr o‘tkazuvchanlik, dS/m;
0
T real – termometrda o‘lchangan eritma (suspenziya) ning real harorati, C.
16-jadval
1:1 nisbatdagi suspenziyaning EC o‘lchash natijalari bo‘yicha Ese va harorat
tuzatmalarini hisoblash
E
C
e
,
oq
u
T
p
Olingan Chuqu O‘lchan Harorat, EC1:1, EC1:1, dS/m -
r
namunalar- rligi, gan sana 0 C dS/m (harorat dS/m larning
ning sm (o‘lchan. tuzatma-lari sho‘rlanish
raqamlari ) bilan) darajasi
1 0-10 12.10.2011 20,5 1,16 1,26 4,43 O‘rtacha
2 10-20 12.10.2011 20,5 1,19 1,30 4,54 O‘rtacha
1 1/1 3 20-30 12.10.2011 20,5 1,23 1,34 4,69 O‘rtacha
4 30-40 12.10.2011 20,5 1,17 1,28 4,46 O‘rtacha
5 40-50 12.10.2011 20,5 1,02 1,11 3,89 Kuchsiz
ESe bo‘yicha tuproqlarning sho‘rlanish darajasini baholash (FAO)
Suspenziya
Тo’yingan eritma Тuproqlarning sho’rlanish EC1:1, dS/m
ECe,dS/m
darajasi
0-2 Sho’rlanmagan 0- 0,60
2-4 Kuchsiz sho’rlangan 0,61-1,15
4-8 O’rtacha sho’rlangan 1,16-2,30
8-16 Кuchli sho’rlangan 2,31-4,70
> 16 Juda kuchli sho’rlangan > 4,70
0
Laboratoriyada harorat 25 C dan yuqori bo‘lgan hollarda formulada manfiy
ishorasi hosil bo‘ladi va o‘lchangan EC qiymati qayta hisoblanganda – kamayadi (17,
18-jadvallar).
Istalgan haroratda asbob ko‘rsatkichining to‘g‘riligini tekshirish uchun kalibr
eritmasining elektr o‘tkazuvchanligi va haroratini o‘lchash hamda uni 17, 18-
jadvallarda keltirilgan ko‘rsatkichlar bilan solishtirish zarur.
Shtirli konduktometr asbobini kalibrlash va undan foydalanish. Shtirli
konduktometr chet el asboblarining analogi hisoblanadi va tuproqlarning sho‘rlanish
darajasini uning elektr o‘tkazuvchanligini to‘g‘ridan-to‘g‘ri dala sharoitida tuproq
namunalari olmasdan o‘lchash orqali tez baholash imkonini beradi (21, 22-rasm).
