Page 57 - Burxanova D. Tuproq_fizikasi va iqlim o'quv qo'llanma

Irrigatsiya va Suv Muammolari ilmiy tadqiqot instituti xodimlari tomonidan
yaratilgan “Progress 2” va “Progress 3” shtirli konduktometr – asboblari to‘g‘ridan-
to‘g‘ri ildiz tizimi tarqalgan qatlamdagi tuproqning elektr o‘tkazuvchanligini 80-90
sm chuqurlikgacha har 15 sm da aniqlash imkonini beradi. Bu maqsadda 80-85 sm
uzunlikda shtirli elektrodlar ishlab chiqarilgan.
Asbob yordamida tuproqda o‘lchash ishlarini olib borishda distillangan suv
ishlatilmaydi. Elektrodlarning tuproq bilan yaxshi kontaktini ta’minlash zaruriyati
tug‘ilganda oddiy sug‘orish suvlaridan foydalanish mumkin.

21-rasm. Shtirli konduktometrning umumiy ko‘rinishi

Sho‘r yuvish ishlaridan keyin s’yomka qilishda shtirli konduktometrni
qo‘llanilishi tuproq kesmasini qazish, namunalar olish, tashish, saralash, namunalarni
maydalash va laboratoriya tahlillarini o‘tkazish bilan bog‘liq bo‘lgan xarajatlarni

talab etmaydi.
17-jadval
Turli haroratdagi kalibrlangan eritmalarning elektr o‘tkazuvchanligi

Eritmaning elektr o‘tkazuvchanligi
(asbob ko‘rsatishi), dS/m
0
Eritmaning harorati, C 0,1 n KCl eritmasi
NaCl eritmasi bo‘yicha
kalibrlash (litrda 1 gramm) bo‘yicha kalibrlash
(litrda 0,743 gramm)
10 1,393 0,0989
11 1,433 0,1017
12 1,473 0,1046
13 1,512 0,1074
14 1,552 0,1102
15 1,592 0,1130
16 1,632 0,1159
0
25 C dan 17 1,672 0,1187
past
18 1,711 0,1215
19 1,751 0,1243
20 1,791 0,1272
21 1,831 0,1300
22 1,871 0,1328
23 1,910 0,1356
24 1,950 0,1385
25 1,990 0,1413