Page 115 - Geologiya va mineralogiya elektron o‘quv qo‘llanma. Sodiqova G., Usmonova M.

5-jadval

Plagioklazlarning kimyoviy tarkibi (% hisobida, A.G.Betextin bo‘yicha)

Tarkibi №0 №25 №50 №75 №100
Na2O 10,76 8,84 5,89 2,92 -
CaO - 5,03 10,05 15,08 36,62

Al2O3 19,40 23,70 28,01 32,33 36,62
SiO2 68,81 62,43 56,05 49,67 43,28

Kaliy-natriyli dala shpatlari

Kaliy-natriy dala shpatlari nordon, o‘rta va ishqorli magmatik lppelarga

uchun mansub minerallar xisoblanadi. Kimyoviy tarkibiga binoan k.shmili dala

shpatlari (ortoklaz, mikroklin) K[AlSi 3O 8] va natriyli albit NaAlSi 3O 8]larning bir-

birlari bilan turli munosabatdagi kattik izomorf aralashmalarini xosil kiladi.

Kaliyli dala shpatlari ichki tuzilishiga ko‘ramonoklin-sanidin, ortoklaz va triklin-

mikroklin va anortoklaz qatorlarini hosil qiladi.

Ortoklaz — K[AISi3O8]. Tarkibida K 2O-16,9% , AlO 3-18,4%, SiO 2 -

64,7% hamda biroz Na20 , VaO uchraydi. Monoklin singoniyali, ko‘rinishi

monoklin- prizmatik, kristallar qiyofasi prizmatik hollarda mavjud. Tabiatda

shishadek yaltiroq, shaffof, ba’zan och pushti. Qo‘ng‘ir-sariq ranglarda topiladi.

Uning qattiqligi 6-6,5, ulanish tekisligi (001) va (010) bo‘yicha mukammal.

Mikroklin kkmyoviy tarkibi ortoklazga o‘xshash. Triklin singoniyali,

simmetriya ko‘rinishi pinakoidal. Mayda, o‘rta va yirik donador kristallari nordon

intruziv jinslarda va ularning pegmatitlarida yirik agregatlar holida topiladi.

Odatda rangsiz, shaffof; yashil turi - amazonit deyiladi. Uning qattikdigi 6-6,5;

solishtirma ogirligi 6-6.5. Ortoklazga o‘xshash nordok va ishqorli intruziv jinslar

va pegmatitlarga mansub mineral hisoblanadi.