Page 83 - Geologiya va mineralogiya elektron o‘quv qo‘llanma. Sodiqova G., Usmonova M.

holda uchraydi. Kolumbitda 10-12% Ta 2O 5, tantalitda esa46-62% Ta 20 5 bo‘ladi.

Ba’zan tarkibida skandiy va lantanoidlar - 2%, titan-4,6%, kalayi, volframlarning

mikdori-1% atrofida aniklangan. Ular rombik singoniyali bo‘lib, taxtasimon,

ayrimda kalta ustunsimon kristallari aniklangan. Ularning rangi qora, ko‘ng‘ir qora,

yarim metall kabi yaltiraydi, qattiqligi 6, solishtirma og‘irligi 5,2-8,2 gacha.

Kolumbit o‘zidan elektr toki o‘tkazadi hamda kislotalarda erimaydi. Kolumbit va

tantalitni tashki belgilariga qarab ajratish qiyin.

Kolumbit-tantalit

Bularning yirik uyumlari nordon va ishkorli jinslarning pegmatitlarida yuzaga

keladi va kvars, muskovit, turmalin, volframit, kassiterit, samarskit va monatsitlar

bilan bir assotsiatsiyada uchraydi. U oksidlanish zonalarida barqaror, ularning

sochma konlari ham uchrab turadi. Bu minerallarning konlari Norvegiya, Fransiya,

Rossiya (Kola yarim oroli), O‘zbekistonda Nurota tog‘larida Oqtog‘ va Okchop

granitlarining pegmatitlarida topilgan. Ushbu minerallar niobiy va tantal metallarini

qazib olishda asosiy manba bo‘lib xizmat qiladi.

Gidrooksidlar

Bu guruhga kiradigan minerallar orasida eng muhim ahamiyatga ega bo‘lgan

gidratlar yoki gidrooksidlar deb yuritiladigan minerallar, yana metallarning oksidlar

tarkibidagi kislorod va ON gidrooksil guruhi bilan hosil qilgan birikmalari kiradi.

Maasalan, magniy oksidi MgO o‘rnida Mg(ON) 2, alyuminiy oksidi Al 2O 3 O‘rnida

2AIO(ON) yoki 2A1(ON) 3 Gidrooksidlarning aksariyati past xaroratda hosil

bo‘ladi. juda issik iklimli maydonlarda tarkibidagi suvni yo‘qotib yana oksidlarga

aylanadi.

Brusit - Mg(OH)2. Tarkibida 69% MgO va 31% H 2O mavjud. Mineral

trigonal singoniyali bo‘lib, katlam-qatlam holda tuzilgan. Brusit qalin mineralining