Page 87 - Geologiya va mineralogiya elektron o‘quv qo‘llanma. Sodiqova G., Usmonova M.

Masalan, misli karbonatlar — yashil va ko‘k, tarkibida uran mavjud bo‘lgan

karbonatlar sariq rangda bo‘ladi. Lantanoidga boy karbonat minerallari esa qo‘ng‘ir,

kobaltlilar esa binafsha rangida bo‘ladi.

Aksariyat karbonatlar ekzogen va gidrotermal jarayonlarda paydo bo‘ladi.

CHunki ularning ko‘pchiligi okean va dengizlarda, nisbatan kamrog‘i - gidrotermal

sharoitda yuzaga keladi. Karbonat guruhiga kiradigan minerallar suvsiz va suvli

turlarga bo‘linadi.
Kalsit – SaCO3. Tarkibida SaO — 56%, SO 2 — 44%. Aralashma holda Mg,

Fe, Mn - 8% gacha, kamroq Zn- 2% gacha, Sr va boshqalar bo‘ladi. Kalsit trigonal
singoniyali, qattikligi — 3, solishtirma og‘irligi — 2,8, ulanish tekisligi mukammal,

ancha mo‘rt mineral. Uning yaxshi kristallari mavjud, kalsitning shakli o‘ziga xos
belgi bo‘lib, hosil bo‘lish sharoitiga bog‘liq (28-rasm).

28-rasm. Kalsit.

Toza, shaffof kalsit - island shpati deyiladi. U rangsiz, nurni ikkilantirib

sindirish kursatkichi nihoyatda yukori. Tabiatda magmatik kalsit karbonatitlarda

dayka va kichik shtoklar hosil qiladi. Magmatik kalsit ishqorli magmatik jinslarda

va ularning turlarida ko‘proq uchraydi. Kalsit gidrotermal sharoitda ham paydo

bo‘ladi va benixoya yirik kristallar xosil qiladi. Kalsitning qalin qatlamlari va yirik

uyumlari biogen va xemogen usulda yuzaga keladi. Ular ohaktosh, mergel, bur

jinslari bilan birga bo‘ladi. Uning minerallari sement hamda optik (island shpati)

asboblar tayyorlashda asosiy manba hisoblanadi.

Rodoxrozit —Mn(CO3), yunoncha «rodon» - atirgul. Tarkibida - MnO -

61,7%, SO2 - 38,3%. Izomorf aralashma sifatida Fe, Mg, Zn, Co ishtirok etadi.

Yaxshi kristallari kam uchraydi. Odatda mayda donador, zich massa holda bo‘ladi.

Rangi pushti (malina rangiga o‘xshash) bo‘lib, donador mayin tuproqsimon