Page 89 - Geologiya va mineralogiya elektron o‘quv qo‘llanma. Sodiqova G., Usmonova M.
P. 89
Siderit FeO - 62,1%; SO2- FeCO 2. Yunoncha «sideros» - temir demakdir.
Tarkibida 37,9%. Trigonal singoniyali, yaxshi kristallangan, onador, ba’zan yashirin
kristallangan, shu’lasimon shakllarda uchraydi. Vazan iirik kristallari (1,5-2 sm)
andezitlarda topilgan (Mulatalavavidi, rengriya). Sideritning rangi no‘xatdek sariq,
sariq-qo‘ng‘ir bo‘ladi, yaltirashi shishadek, ba’zan sadafdek, murt, qattiqligi — 4,
solishtirma og‘irligi - 3.9. Siderit gidrotermal jarayonlarda yuzaga kelgan polimetall
konlarida katta uyumlarini hosil qiladi. Sideritning eng yyrik uyumlari ekzogen
(xemogen) jarayonlarda paydo bo‘ladi. Siderit temir olishda asosiy manbalardan biri
hisoblanadi.
31-rasm. Siderit
Serussit – RO3 - Yunoncha «serussa» ok bo‘yoq demaqdir. Tarkibida RSO 3.
83,5%, SO2 - 16,5%. Mexanik aralashma holida SrO (3,2% gacha), Zno (4,5%
gacha) va boshkalar uchraydi. U rombik singoniyali, tabletkasimon, plastinkasimon,
ba’zan nayzasimon ko‘rinishda buladi. Serussit — ok, kordek ok, yarim shaffof,
ba’zan kulrang, tutunsimondan qoragacha. Uning qattikligi 3-3,5, solishtirma
og‘irligi 3,8; mo‘rt; ulanish tekisligi mukammal. Serussit polimetall konlarning
oksidlanish zonalarida yuzaga keladi. Gidrotermal jarayonda yuzaga kelgan selestin,
barit, kalsit va sulfidlar bilan uchraydi. Serussit gipergen sharoitda galenit va
anglezit hisobiga paydo buladi. Serussitning yirik uyumlari ko‘rg‘oshin olishda
manba xisoblanadi.