Page 15 - Бурханова электрон Монография 2024

0
0
0
ҳарорати 4,2 С га, 10 см да -3,6 С га, ва 15 см-2,7 С га, тупроқ
намлиги 0-20 см қатламда назоратга нисбатан 3 % ошган . Назорат
вариантида 3-4 см ли қатқалоқ қатлами ҳосил бўлган бўлса, мульча
остида қатқалоқ ҳосил бўлмаган. Бунда наозарт вариантига нисбатан
ўсимлик сони гектарига 20 минг донага кўп бўлган ва қўшимча 3,3-

4,5 цга пахта ҳосили олинган.
М.К.Чариев ва бошқалар Туркманистоннинг «Теджен»
хўжалигида чигитни униб чиқишига мульча материалларини

таъсирини ўрганган. Мульча сифатида қум ва қипиқ аралашмаси
(1:1 нисбатда), қум аралашмаси ва гўнг (1:1 нисбатда) ва алоҳида
гўнг солинди. Механизациялашган мульчалаш билан бир қаторга
қаторлаб солинганда мульчалаш материалининг сарфи: тоза қум

12,9, қум ва қипиқ 7,2, қум ва ғўнг 8,6 ва гўнг солинганда 2,5 тга ни
ташкил қилган. Тадқиқот натижаларида барча мульча материаллари

қўлланилган вариатларда, назорат вариантига нисбатан чигит
ниҳолларини 10-14 кун илгари униб чиққан ҳамда кўчат қалинлиги
назорат вариантига нисбатан мульчаланган текис ерда 20-30
мингга, пушта мульчаланганда 17-22 мингга кўп бўлган. Барча

мульчаланган вариантларида ҳосилдорлик назоратга нисбатан текис
ерга экилиб мульчаланганда қўшимча ҳосил 6,0-11,5 цга, пушта

мульчаланганда 3,1-4,5 цга юқори бўлиши кузатилган.
Н.А.Ахмедов ва бошқаларнинг [2.5; 23-25-б.] маълумотларига
кўра мульчани материал сифатида қўллаб, лигнинни органо-минерал

қоришмаси 10-12 тга қўлланилган. Олинган натижаларга кўра
пахтадан қўшимча 4,3-4,8 цга ҳосил олишга эришилган.

Т.Х.Хидиров ва бошқаларнинг [2.92; 19-20-б.] тажрибаларида гўнг
балан мульчаланганда энг юқори пахта ҳосили 37,4 цга олинган.
С.Чирцов, К.Эрматов ва бошқалар томонидан парчаланувчи

плёнка мульча сифатида ўрганилиб, олинган натижалар
мульчаланган вариантда чигит экилгандан 9 кун кейин, назорат
вариантида 5,1 мингга ниҳоллар пайдо бўлган бўлса, плёнка билан

мульчаланганда 145,4 мингга донани ташкил этган ва назоратга
нисбатан гектаридан 4,5-5,2 центнер қўшимча пахта ҳосили олинган
[2.96; 19-б.].

Америка қўшма Штатининг Техас штати тупроқларида мульча
материали сифатида ўсимлик қолдиқлари (барг, поя, қуруқ
кўраклар) дан фойдаланилган, бунда баҳорда мульча материаллари

билан 13 см қалинликда мульчаланган. Бу ўсимлик қолдиқлари

15