Page 73 - Бурханова электрон Монография 2024
P. 73
4.5.1.1-жадвал
Микроорганизмлар миқдорининг йил фасллари буйича
динамикаси
(1г тупроқда минг дона ҳисобида, 2009 йил)
Кесма рақами Чуқур Аммонификаторлар Олигонитрофиллар Доминант
№ лик, см Баҳор Ёз Куз Баҳор Ёз Куз турлари
1 К-1. 0-30 1540 1200 1300 1200 1000 1500 B.
Суғориладиган 30-50 960 480 650 1050 520 800 megatherium
типик бўз
тупроқ
2 К-5. 0-30 1760 1250 1500 1300 990 1200 B. mycoides
Суғориладиган 30-50 950 450 750 600 360 600
ўтлоқи тупроқ
Актиномицетлар Замбуруғлар
Кесма рақами Чуқур Баҳор Ёз Куз Баҳор Ёз Куз Доминант
№ лик, см турлари
1 К-1. 0-30 1300 900 1100 600 150 370 B.
Суғориладиган 30-50 1100 375 800 370 70 180 megatherium
типик бўз
тупроқ
2 К-5. 0-30 1750 820 1200 305 137 220 B. mycoides
Суғориладиган 30-50 300 115 200 225 85 100
ўтлоқи тупроқ
Олиб борилган тадқиқотлар натижасида олигонитрофиллар
миқдори замбруғларга нисбатан кўплиги кузатилди. Баҳор фаслида
суғориладиган типик бўз тупроқнинг 0-30 см қатлам чуқурлигида 1
г тупроқда 1200 минг дона, суғориладиган ўтлоқи тупроқда эса 1 г
тупроқда 1300 минг дона ҳужайрани ташкил этди. Ёз фаслига келиб,
бу кўрсаткич камайди. Суғориладиган типик бўз тупроқда 1000
минг дона ҳужайра бўлса, суғориладиган ўтлоқи тупроқда 900 минг
дона ҳужайра борлиги аниқланди (4.5.1.1-жадвалга қаранг).Демак,
тадқиқ этилган тупроқларнинг микробиологик тартибини ўрганиш
натижасида уларда биологик жараёнлар жуда фаоллигини кузатдик.
Энг юқори фаоллик суғориладиган ўтлоқи тупроқга тўғри келди.
Таҳлил қилиб кўрилганда, ушбу ўзгаришларнинг асосий
қисмини тушунтириш мумкин бўлган мантиқий асослари борлигини
кўрамиз. Чунки ўрганилаётган тупроқларда қиш мавсуми давомида
тупроққа тушган органик қолдиқлар микроорганизмлар томонидан
деярли парчаланиб кетиши анча кам. Шунинг учун баҳор фаслининг
март, апрел ойларида микроорганизмларнинг фаоллиги бир оз
72