Page 264 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

Thừa một chữ “bạc” đặt lên đầu câu trong phép hô-
khởi, chủ ý nhấn mạnh tới món tiền bạc mà Bạc-Hạnh đem
đến mua Kiều. Này thì “bạc” đây, tiền đây! Nay y đã “đem
mặt bạc” đủ số để mà kiếm đường cho nàng ra khỏi nhà
Bạc-bà. Chúng tôi đồng ý với tác-giả Lê-văn-Hoè giảng
rằng mặt bạc là số bạc, món tiền, như tục-ngữ vẫn nói: “một
mặt người, mười mặt của”. Bạc-Hạnh đem đến đủ số bạc đã
ngã giá mua Kiều, vì vốn mối hàng bỏ ra có một mà đã lời
ra mười thấy ngay, thì hẹp gì mà không trao cho đủ số! Chữ
“bạc” đầu câu không phải là Bạc-sinh, vì Bạc-sinh đã được
nói ở đầu đọan văn làm chủ-từ cho một loạt các động từ liên-
tiếp: “lên trước”, “tìm nơi”, “xem người”, “mướn người”,
“đem mặt bạc”. Tất cả đoạn văn này được diễn nghĩa như
sau: thuyền vừa đỗ bến, Bạc-sinh lên trước. Hắn tìm đến nơi
hắn vẫn tới lui giao-dịch mọi ngày, nơi này là hành-viện
thanh-lâu, vì hắn cũng là tên buôn người, hắn xem người
định giá xong xuôi, hắn thấy một vốn lời mười nên bèn ngã
giá, thì “bạc” đây, tiền đây, hắn “đem mặt bạc” đủ số mà
trao cho người bán. Thế là “tiền giao cháo
múc”, bạc vào thì người ra!

Tất cả cái bỉ-ổi xấu-xa đê-tiện mua bán trên thân
xác con người cần được phơi bày ra ở đây, cho nên chữ “bạc”
tuy thừa nhưng đặt lên đầu câu là có dụng ý ấy. Chưa kể đây
cũng là cách chơi chữ, khi đặt tên cho kẻ bán buôn thân xác
là “Bạc” vì chúng chỉ biết có bạc với tiền, tiền với bạc mà
thôi. Rõ đúng là con người tệ-bạc chỉ biết có bạc
tiền!

8- hoán-vị & phối-hợp

Khi có hai cặp “từ ghép”, đem tách từ trong mỗi
cặp rồi hoán-vị từ cặp này sang cặp kia, phối hợp lại thành
hai cặp “từ ghép” khác, lối này thường gặp trong tục-ngữ
châm-ngôn. Chẳng hạn mưa nắng và dầu lửa, tách ra thành
nắng lửa và mưa dầu, phối hợp lại thành cụm từ thành-ngữ
263