Page 283 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

liệu và lời thơ có súc-tích, khêu tình, gợi cảm hay không. Ở
Truyện Kiều, như đã thấy rải-rác trong các trích-đoạn trên
đây, nghệ-thuật của Tố-Như tiên-sinh quả thật điêu-luyện tài
tình.

I- TẢ CẢNH & TẢ TÌNH

1- Bằng những nhận-xét tinh-tế, Nguyễn Du lựa chọn
hình-ảnh, màu sắc, âm-thanh thích-hợp. Tinh-tế vì không
ôm-đồm, nhưng lựa lọc những chi-tiết chính-xác, đặc-thù.
Cảnh của Nguyễn-Du vừa nổi bật sắc-thái, vừa phù-hợp với
tình-cảm và tâm-lý của nhân-vật. Chính mối tương-quan
mật thiết giữa cảnh và tình đã làm nên bức tranh sống
động, có hồn. Hãy đan cử một vài ví-dụ.

1.1- Ngày lễ Thanh-Minh, thiên-hạ rủ nhau đi tảo
mộ, cảnh-tượng dưới nét vẽ của Nguyễn-Du hiện ra thật rõ-
ràng linh-hoạt: chỗ gần, nơi xa, từng đoàn người lũ-lượt như
bầy chim én, chim oanh hàng đàn bay rợp trời xuân, trai
thanh gái lịch tới lui qua lại dập-dìu, họ nô-nức hớn-hở kéo
nhau đi như trẩy hội, nào ngựa xe lớp lớp cuồn-cuộn như
nước chảy, nào trang-y rực-rỡ khoe màu; đoàn người đi trên
bãi tha-ma ngổn-ngang gò mả thấp cao, xa trông như rắn
rồng uốn lượn; người ta khấn vái niệm cầu vong-linh người
quá-cố, người ta đốt vàng mã tiền giấy, tro bay tán-loạn,
khói bốc mịt-mù. Ðấy, biết bao nhiêu là chi-tiết, hình-ảnh
màu sắc, cảm-xúc và chuyển-động, tất cả được gói-ghém
trong sáu câu thơ vẽ ra một bức tranh đầy-đủ, đủ hình, đủ
màu, đủ vẻ, linh-hoạt với những chuyển-động nhịp-
nhàng, gợi cảm với những cảm-tình rạo-rực háo-hức, những
tiếng lòng thổn-thức qua lời niệm-khấn lâm-râm:

“Gần xa nô-nức yến oanh,

Chị em sắm-sửa bộ hành chơi xuân.

282