Page 339 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

Bàn thêm về trinh tiết, vợ chồng ăn ở với nhau mà
ngoại-tình là không giữ tiết thuỷ-chung. Ðôi bạn trẻ bảo rằng
yêu nhau, tuy vẫn giữ trinh nguyên thân xác, nhưng lòng lại
rẽ lối muôn phương mà ngoại-tình trong tâm-tưởng, như vậy
sao bảo là trinh? Tuy còn trinh về thể-chất nhưng không còn
trinh trong tâm hồn, như vậy là thất tiết. Nguyễn-Khuyến đã
nói về cái tiết ấy như thế này:

“Ngoại mạo bất cầu như mĩ-ngọc,

Tâm trung thường thủ tự kiên kim”

Trong tuồng Kim Thạch Kỳ Duyên, Giải-thị, vợ của Thiết
Ðình Quý, đang có mang mà buộc phải lấy tướng giặc Hoá-
Long để bảo toàn dòng-dõi nhà chồng, đến khi con đã khôn
lớn, Giải-Thị lấy đầu tướng giặc để tế chồng, rồi gieo mình
xuống sông tự-vẫn, hầu vẹn tiết thuỷ-chung với chồng. Ðấy
là trinh tiết. Thất trinh vì cảnh-ngộ mà tòng quyền, buộc phải
thất thân nhưng vẫn còn “tình ái”, lòng vẫn còn tràn đầy yêu
thương, lòng vẫn còn trinh vì vẫn giữ tiết, vẫn không “tà-
dâm”, vẫn còn giữ được cái “Tâm” trong sạch cao quý, tâm
vẫn còn hướng về người tình của mình, vì chính “chữ Tâm
kia mới bằng ba chữ tài” theo lời tác-giả, và đúng như đạo-
cô Tam-Hợp đã nói về Kiều:

“Xét trong tội-nghiệp Thuý-Kiều,

Mắc điều tình-ái khỏi điều tà-dâm”

e) Còn chàng Kim, cái gọi là “sự hùng biện” của
chàng có phần nguỵ biện, đó là theo thiển-nghĩ.

* Chàng cũng đứng trên duy-tâm mà phi-bác.
Chàng nói: trinh có ba bảy đường, không cứ phải thất thân
mới là không còn trinh. Giữ trinh ấy là chấp kinh. Nhưng
như nàng đây, cho dù đã sa vào cảnh đoạ-đầy, thân xác
338