Page 94 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

Chúng tôi tr¶m nghï ta vÅn quen nói: ljn tÆn nÖi, ª mãi tÆn nÖi
xa-xôi hay là thäm cÕ xa t¡p t§i tÆn chân mây, ho¥c nhÜ Th‰-L»
tä ti‰ng sáo Thiên-Thai:
“Khi cao vút tÆn mây m©,
Khi gÀn v¡t-vÈo bên b© cây xanh”

Ch» tÆn (có dÃu mÛ, theo Pháp-væn là jusqu’à, jusqu’au bout) Çã
trª thành l©i nói ÇÀu môi chót lÜ«i. N‰u nghe nói xanh tÆn chân
mây, thì bÃt cÙ ai là ngÜ©i ViŒt-Nam ch¡c-ch¡n cÛng ÇŠu hi‹u và
thÃy có nghïa hÖn là khi nghe nói xanh tån chân mây.

M¶t khi ta Çã xác-nhÆn là ti‰ng nôm c°, m¶t thÙ ch» Çã lui vŠ dï-
vãng chÌ còn có giá-trÎ sº-liŒu, tåi sao ta cÙ phäi gò bó theo kinh-
Çi‹n Ç‹ trª vŠ dùng m¶t tØ rÃt xa lå khó nghe khi mà tØ-ng» thÜ©ng
dùng Çã trª thành ph°-cÆp nhÜng vÅn không trái nghïa v§i nguyên-
bän và nguyên-š cûa tác-giä, và cho dù là m¶t tØ Hán Çi chæng
n»a thì trong giòng ti‰n-hoá và làm giàu cho ngôn-ng» v§i khä-
næng sáng-tåo không ngØng cûa ti‰ng ViŒt, nó Çã ÇÜ®c ViŒt-hoá
v§i vÅn š-nghïa cûa tån là Çi ljn ch‡ mình muÓn ljn, chåm t§i
ch‡ cùng ÇÜ©ng, nhÜ bän ñ¥ng-QuÓc-CÖ cÛng Çã chú-giäi là vÆy.

Vä chæng ngay khi giäi-nghïa tØ nôm c° tån là Çøng t§i, chåm t§i
ch‡ mà mình muÓn ljn, bän dÎch trên Çây sao låi diÍn nghïa câu
thÖ “CÕ non xanh tån chân tr©i” là s¡c cÕ trông lÅn v§i tr©i xanh?
Cánh ÇÒng cÕ mênh-mông bát-ngát xa t¡p chåm t§i chân tr©i có
th‹ tØ Çó cho ta cái cäm-giác thäm cÕ liŠn v§i chân mây, chân tr©i
và thäm cÕ không biên-gi§i cách ngæn phân-biŒt, khi‰n cho màu
tr©i và màu cÕ là m¶t nhÜ trong cänh chiŠu hôm KiŠu nh§ nhà khi
ngÒi trܧc lÀu NgÜng-Bích:
“BuÒn trông n¶i cÕ rÀu rÀu,
Chân mây m¥t ÇÃt m¶t màu xanh xanh”
Khi Ãy thì s¡c cÕ lÅn v§i màu da tr©i, chÙ không phäi lÅn v§i tr©i
xanh nhÜ bän ñQC giäi-thích.

93