Page 105 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

"Chín Ðờn Gáo". Cũng như thay vì "máu xấu" là máu có
nhiều chất dơ nhưng lại "chơi chữ" mà đổi ngược thành "xấu
máu" thì nghĩa lại ám-chỉ người có tính-tình không tốt; cho
nên lợi-dụng vẻ thân-tình mà gọi ông Chín Ðờn Cò là Chín
Ðờn Gáo để rồi "chơi chữ" gọi ông là "Gáo Ðờn" thì kể cũng
độc, trách sao ông Chín chả bực-tức. Ông giải-thích nỗi bực
tức ấy như thế này: "Tôi tức quá nên nói: xin lỗi ông, tên tui
là Chín Ðờn Cò, sao ông kêu tui là Chín Gáo Ðờn? Ông có
biết rằng "gáo đờn" và "đờn gáo" nó khác nghĩa nhau
không? Ông có từng nghe nếu thấy mặt cô cậu nào nhăn-
nhó, khó thương, người ta nói "cái mặt y như gáo đờn". Tôi
nghĩ ông làm lớn, ông đã từng nghe và hiểu cái nghĩa đó
chớ..." (trang 90).

* Cũng bởi vì hán-tự hàm súc ý-nghĩa, lại đồng âm
với quốc văn nên có thể hình thành ra “phép chơi chữ”, theo

hán-tự thì hiểu nghĩa một đằng, nhưng nếu diễn giải ra quốc
âm thì lại hiểu ra nghĩa khác.

Hànội có phố Sinh Từ Nhà nước ngày nay đặt tên
.
mới là phố Nguyễn-Khuyến. Có tên đường phố này là xưa
kia do việc ông Nguyễn Hữu-Độ, khi làm quan kinh-lược Bắc

Kỳ, lúc còn sinh thời đã lập một ngôi đền, thờ sống ông, gọi
là Sinh Từ (Sinh =sống, từ=miếu, đền thờ), và trong đền có
treo bức hoành đề ba chữ “Sinh Sự Chi”, nghĩa là “thờ khi

còn sống” (Sự là thờ phụng, phụng dưỡng, tôn thờ. Ví dụ: tử

sự phụ mẫu là con thờ cha mẹ). Nhưng nếu

104