Page 238 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

* Nói là cung nhịp vì phải phối-hợp cung với
nhịp. Có cung thì giọng lên xuống trầm bổng; có nhịp thì
hơi văn đi khoan hay mau. Bài Pháp văn trên đây, đọc lên
nghe réo-rắt gợi cảm phần lớn là do điệu nhịp, lúc nhanh,
lúc chậm, khi khoan-thai dồn-dập đẩy đưa cho giọng lên
xuống, chứ tự bản-thân lời văn không có cung, không có nốt
nhạc. Và cái nhịp điệu dìu-dặt ấy phải khởi từ cảm-xúc của
người nói, cảm-hứng ít hay nhiều.

* Trái lại, trong tiếng Việt, nhạc là chủ-yếu,
nếu phải phối-hợp điệu nhịp cho thích-hợp thì cung
nhạc vốn đã réo rắt lại thêm ròn-rã du-dương. Một
người không có hồn thơ tứ nhạc, đọc một đoạn văn không
có nhịp điệu nhưng phát-âm đúng dấu, cũng khả-dĩ tạo ra
âm-nhạc cho lời nói, khác chi người chưa biết đánh đàn
dương cầm, mò mẫm từng phím để cho nốt nhạc buông
tiếng cũng đã phần nào truyền cảm đến cho người nghe.
Nếu phím đàn được gõ theo nhịp phách khoan mau thì cung
đàn trở thành một giòng nhạc cuốn hút. Người viết cho đến
nay vẫn còn thấy lòng xôn-xao khi nhớ lại những buổi ấu-thơ
học đọc Việt-ngữ. Tuổi còn non-nớt đã có gì gọi là hồn thơ
tứ nhạc, nhưng đọc lên đã thấy lòng mình xao-xuyến, hoặc
khi nghe các bạn nhỏ vừa đọc vừa đánh vần, đọc nhát gừng,
thế nhưng cung bậc của mỗi tiếng cũng đã lắng trong tim,
gợi nên cảm-xúc xôn-xao. Cho đến nay, mỗi khi đọc lại bài
"Tôi đi học" của Thanh-Tịnh, hẳn ai ai cũng vẫn còn cảm
thấy nôn-nao với những nỗi bâng-khuâng của buổi tựu-
trường thời niên-thiếu. Nôn-nao không phải chỉ vì ý văn mà
vì nhạc của lời.

237