Page 338 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

“Dễ ai đội áo qua đầu,
Sao không nghĩ trước nghĩ sau cho tày?”

Không có đạo-lý thì làm sao chỉnh-đốn được chính-trị. Bởi
vậy tề-gia vẫn là bước đầu cần-thiết trước khi muốn trị-quốc
an-dân. Cho nên cũng vẫn là khuyết-danh, tác-giả Trê Cóc
đem cái sự việc đôi co kiện-cáo của hai nhà Trê Cóc vừa để
mổ xẻ cái ung nhọt loạn-luân đoạt-nhân thủ-tử của anh em
Trần-thủ-Độ, vừa để châm chích chế-độ quan-lại thối-nát với
những cảnh hối-lộ sách-nhiễu dân đen thấp cổ bé miệng.

Nói về trung-thần bất sự nhị quân, ở đây không phê-phán
tính-cách của quan-niệm trung-nghĩa cổ-hủ thái-độ chủ-quan
thiên-lệch của người xưa, nhưng vấn-đề là phản-ứng của
quần-chúng đem ngôn-ngữ ra trình-bày quan-điểm chính-
kiến của mình. Vai trò của ngôn-ngữ là vai trò của lợi-khí.
Tiếng Việt là lợi-khí sắc bén để quần-chúng xây-dựng quốc-
gia Việt-Nam. Khi quân Minh sang xâm-chiếm nước ta, theo
vết chân của Tần-Thủy-Hoàng đốt sách vở, đã thu hết về
Tàu, những tác-phẩm của Việt-Nam đang lưu-hành. Thế
nhưng văn-tự ngôn-ngữ vốn gắn liền với cuộc sống, từ cuộc
sống và cùng với cuộc sống mà đi lên, cho nên lại là dịp may
để cho tiếng nói quật-cường của cha ông trỗi dậy. Mất sách
vở, nhưng ta không mất văn-tự, tiếng nói. Ta còn văn-
chương truyền miệng rất dồi-dào, ta còn văn-tự khắc sâu
trong tâm-não. Những bức thư của quân-sư Nguyễn-Trãi,
sau này là khai-quốc công-thần của Lê triều, gửi vào hàng
ngũ địch-quân, cũng như một bài Bình Ngô Đại-Cáo đã đủ
sức lũng-đoạn tinh-thần đối-phương, đồng thời thức dậy ý-
chí bất-khuất, kết-hợp nhân-dân nhất-tề đứng lên đánh đuổi
quân thù.

337