Page 60 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

hình-dung, tưởng-tượng, cảm-ứng trọn-vẹn hình-ảnh, âm-
thanh và cảm-tình được mô-tả.

• “Giọng hát cao vút. Tiếng sáo vi-vu. Núi cao vòi-
vọi. Tháp vươn chót-vót. Nỗi buồn rười-rượi.
Niềm yêu da-diết v.v...”

Thiết nghĩ khi dịch ra tiếng nước ngoài, khó có một từ nào,
nếu không nói là bất-lực, để lột cho hết ý, hết tình những
tiếng tượng-thanh "vun-vút, vi-vu" hay những tiếng tượng-
hình "vòi-vọi, chót-vót" và những cảm-từ "da-diết, rười-
rượi".

“Khi cao vút tận mây mờ,
Khi gần vắt-vẻo bên bờ cây xanh.
Êm như lọt tiếng tơ tình,
Đẹp như ngọc-nữ uốn mình trong không.”
(Thế-Lữ)

Xét về từ "vút" chẳng hạn. Âm-thanh phát ra với âm-hưởng
kéo dài khi đôi môi chúm lại tạo-thành một âm sắc nhọn đi
lên tới tột cùng, bắt kẻ nói người nghe tưởng-tượng ngay ra
hướng phóng lên vô-tận, cái vô-tận mênh-mông không sao
thấy nổi. Ðến như trạng-từ "vắt-vẻo", nếu thay bằng cao-
ngạo, kiêu-kỳ, ta vẫn không hình-dung được nét đặc-thù của
thế ngồi với cử-chỉ và thái-độ đặc-biệt, mặc dầu đúng đó là
vẻ kiêu-kỳ, cao-ngạo. Cho nên ngay như giải-thích ra bằng
chính ngôn-ngữ Việt, sự giải-thích trở thành một đoạn miêu-
tả dài dòng mà vẫn chưa cụ-thể hết ý. Cái thế ngồi ấy cao
chênh-vênh; cái cử-chỉ ấy ngất-ngư, đong-đưa, lúc-lắc; thái-
độ ấy khinh-khỉnh ngạo-nghễ. Ta có thể hình-dung ra bộ
mặt vênh-váo, ánh mắt lườm liếc, cái miệng nguýt đưa sẵn-

59