Page 43 - eBukuProgram SEBAHTERAIPGKK2021

PERKEMBANGAN NOVEL SABAH: KAJIAN TIGA PENGARANG
Norhanani Nazurah binti Maisin (709-27-norhanani@epembelajaran.edu.my)
PDPP BM Ambilan Jun 2021
Institut Pendidikan Guru Kampus Keningau, SABAH
ABSTRAK

Kesusasteraan Melayu moden untuk sekian lama bertapak di Sabah sebelum mencapai kemerdekaan-
lagi. Namun pertumbuhannya agak tidak memberangsangkan sehinggalah munculnya gerakan seperti
penggiatsastera dari Semenanjung, persatuan-persatuan penulis, peluang pendidikan, pertambahan
institusi penerbitan, institusi persuratkhabaran yang membantu perkembangannya. Sehubungan itu,
kajian ini memfokuskan perjalanan perkembangan genre novel secara umum serta kecenderungan
penulis Sabah bermula dekad 80-an sehingga perkembangan mutakhir. Kajian ini menggunakan
pendekatan formalistikiaitu dengan mengkaji sudut pembinaan sesebuah karya seperti tema dan
persoalan serta watak dan perwatakan. Seterusnya dapat dilihat secara umum kecenderungan penulis
Sabah tahun-tahun1980-an bersifat tradisi dan mengangkat perkara yang bersifat mikro menerusi tema
kemasyarakatan seperti karya Amil Jaya yang bertajuk Bagaton (1988). Manakala kecenderungan
penulis tahun-tahun 1990-an mengalami transisi daripada tradisi kepada global. Penulis yang dilihat
cenderung mengangkat tema global ialah Azmah Nordin melalui karyanya Menongkah Lumrah (1996)
yang mengangkat konflik digital dan konflik media. Kecenderungan penulis tahun-tahun mutakhir pula
mengangkat tema yang lebih terkini seperti karya Ruhaini Matdarin iaitu Trivia (2015) yang mempunyai
garapan cerita dan watak daripada novel-novel besar dunia dan tempatan. Peralihan kecenderungan
para Sabah ini rata-rata dipengaruhi oleh tiga prinsip utama dalam bidang sastera iaitu bangsa,
persekitaran dan masa. Kajian ini mendapati, penulis-penulis yang mewakili perkembangan awal
kesusasteraan Melayu moden Sabah dalam genre novel bermula dekad 80-an sehingga mutakhir
membawa kecenderungan yang bersifat tradisi seterusnya mengalami transisi daripada tradisi kepada
global. Faktor transisi ini ialah disebabkan peluang pendidikan, pertumbuhan ekonomi, peningkatan
teknologi moden serta dukungan kerajaan dan swasta. Secara tidaklangsung, kecenderungan penulis
berubah mengikut keadaan semasa agar persoalan utama yang disuguhkan oleh pengarang bersifat
sofistikated dan terkehadapan.
Kata Kunci: Penulis Sabah, Kecenderungan, Pendekatan Formalistik, Perkembangan
genre novel

‘BAJU BODO’ TRADISI ADAT PERKAHWINAN SUKU KAUM BUGIS DI SANDAKAN, SABAH.
Norlinah binti Aminodin (714-27-norlinah@epembelajaran.edu.my)
SK.Tangkarason, Beluran, SABAH

ABSTRAK
Penulisan ini mengenai tradisi ‘baju bodo’ perkahwinan suku kaum bugis yang masih mengekalkan
adat budaya mereka. Masyarakat Bugis menjadikan adat tradisi penggunaan ‘baju bodo’ ini disebabkan
keunikan yang ada pada baju tersebut sehinggakan dalam upacara perkahwinan mereka mewajibkan
penggunaan ‘baju bodo’ tersebut. Objektif kajian ini untuk mengenalpasti sejauh manakah penggunaan
baju bodo’ ini masih dikekalkan sehingga kini dalam upacara perkahwinan masyarakat Bugis.
Metodologi kajian ini menggunakan pendekatan etnografi iaitu terdapat kajian lapangan yang terdiri
daripada peninjauan kawasan penempatan masyarakat Bugis. Dalam waktu yang sama menggunakan
kaedah temubual secara berfokus dalam mengutip data-data yang sesuai dengan kajian ini. Kaedah ini
memakan masa selama seminggu ke atas keempat-empat informan. Bagi menyokong kajian lapangan,
kajian perpustakaan turut dilakukan dengan meneliti bahan-bahan bercetak seperti buku, jurnal dan
kajian ilmiah yang berkaitan dengan penyelidikan ini. Bahan-bahan yang dikutip dan kumpul melalui
analisis kandungan teks, wacana dan bacaan rapi untuk memperolehi data-data yang berkaitan. Kajian
ini menggunakan pendekatan konsep kebudayaan sebagai garis panduan dalam perbincangan
penulisan ini. Justeru itu, kajian ini diharap dapat menambahkan lagi ilmu pengetahuan mengenai tradi-
si ‘baju bodo’ suku kaum Bugis. Hasil daripada kajian ini dapat memberikan sumbangan kepada
masyarakat lain tentang maklumat kajian masyarakat Bugis.